+ π. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου
Α) Το «πέρασμα» στο νεώτερο αποκρυφισμό
Οι δοξασίες του αποκρυφιστή Eliphas Levi είναι απάντηση στον ορθολογισμό του ΙΘ’ αιώνα. Με τα έργα του προσπαθεί να αναζωπυρώσει την «μαγική επιστήμη», για να προσφέρει την «εναλλακτική λύση» στην απόλυτη απαίτηση του ορθολογισμού, που κατά τον ΙΘ’ αιώνα έφθασε στο ύψιστο σημείο του, με την πίστη στην επιστήμη και τον φιλοσοφικό και πρακτικό υλισμό.
Όπως ορθά παρατηρεί ο W. Janzen (σ. 39), στον ΙΘ’ αιώνα, οι Εκκλησίες, κατά το πλείστον εμφορούντο από ένα χριστιανισμό ορθολογιστικά δομημένο, με πολιτιστικούς κυρίως ρόλους. Δεν είχαν τίποτε να αντιτάξουν στην πίστη στην επιστήμη και στην απολυτοποίηση της τεχνικής. Γι’ αυτό και ο αποκρυφισμός εμφανίστηκε ως η μόνη αντίθετη κίνηση, ως εναλλακτική λύση. Οι απόκρυφες διδασκαλίες γίνονται τώρα «ανακουφισμός», μια ιδεολογία που τραβάει τις μάζες!
Το 1875, έτος του θανάτου του Eliphas Levi αποδεικνύεται «σημαδιακό» για την αποκρυφιστική κίνηση. Το έτος αυτό η Helena Petrovna Blavatski ιδρύει μαζί με τον Henry Olcott την «Θεοσοφική Εταιρεία». Το ίδιο έτος γεννήθηκε ο Aleister Crowley, «πατριάρχης» του σύγχρονου πνευματισμού και πατέρας του νεο-σατανισμού. Γεννήθηκε ακόμη ο C.G. Jung, που καταπιάστηκε με την ερμηνεία αποκρυφιστικών φαινομένων με βάση την «ψυχολογία του βάθους». Ένα χρόνο αργότερα (1876) ιδρύεται στην Αγγλία η Society for Psychical Research (Εταιρεία για την Έρευνα των Ψυχικών Φαινομένων). Ήταν μια ένωση διανοουμένων, για την έρευνα παραφυσιολογικών φαινομένων και για την σπουδή του αποκρυφισμού.
Οι αποκρυφιστικές αντιλήψεις του E. Levi και της Θεοσοφίας προετοίμασαν το έδαφος για το «πέρασμα» στο σύγχρονο αποκρυφισμό και νεοσατανισμό.
Β) Το νέο ρεύμα
Κατά την παλαιότερη αντίληψη ο εσωτερισμός είναι υπόθεση ολίγων εκλεκτών. Εκτός από τις «εσωτεριστικές» ομάδες, η λοιπή ανθρωπότητα δεν μπορεί να κατανοήσει το βαθύτερο περιεχόμενο, την «εσωτερική γνώση» και έχει ανάγκη από εξωτερικές μορφές, που οδηγούν μόνο στην «εξωτερική γνώση» των πραγμάτων. Εδώ ανήκουν οι άγιες Γραφές των διαφόρων θρησκειών, το τελετουργικό στοιχείο, οι ιεραρχικές δομές.
Σήμερα, στο νέο ρεύμα του αποκρυφισμού τα πράγματα αλλάζουν. Η τάση αυτή επεκτείνεται και κερδίζει οπαδούς πέρα από τους κλειστούς εσωτεριστικούς κύκλους. Απευθύνεται πλέον στο ευρύτερο κοινό. Τώρα οι δοξασίες αυτές βρίσκουν παντού έδαφος και προβάλλονται με διάφορα προσωπεία, κυρίως ως ψυχολογικές τεχνικές (Ανθρωπιστική Ψυχολογία, Transpersonale Psychologie, Ψυχο-δυναμική κ.ο.κ).
Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να υπογραμμίσουμε μαζί με τον W. Janzen τη μεγάλη σημασία της ψυχανάλυσης του C.G. Jung. Εδώ τονίζεται η ολότητα του ανθρώπου, το νόημα της θρησκευτικότητας στη διαδικασία του γίγνεσθαι της όλης ανθρώπινης προσωπικότητας. Η ανάμιξη εσωτεριστικών αρχών και ψυχολογικών κατευθύνσεων δημιουργεί νέο είδος ψυχολογίας, την εσωτεριστική ψυχολογία.
Η μαγική σκέψη ξεκινάει από την αντίληψη, ότι ολόκληρη η πραγματικότητα του σύμπαντος περιλαμβάνει και τον άνθρωπο και εμψυχώνεται από μια ενιαία ζώσα ενέργεια, η οποία αποτελεί την όλη πραγματικότητα. Αυτή την ενέργεια μπορεί κανείς να την βιώσει προσωποποιημένη σε ανώτερα όντα, σε πνεύματα της φύσης, σε ψυχές αποθανόντων. Όλα είναι ενωμένα μέσω αυτής της ζώσας ενέργειας, που εμψυχώνει τα πάντα.
Σύμφωνα μ’ αυτή την κατανόηση του κόσμου, παντού υπάρχει μυστική συνάφεια και αντιστοιχία, μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού, εικόνας και αρχετύπου, αυτού που είναι κάτω μ’ αυτό που είναι πάνω. Μέσω αυτής της συνοχής μπορεί ο άνθρωπος να έλθει σε επαφή με όλα, να δημιουργήσει σχέση ανάμεσα στα φαινόμενα και στην πραγματικότητα.
Ουσιαστικά δεν διακρίνεται τίποτα. Σύμφωνα με τη μαγική σκέψη ο εσωτερικός κόσμος δεν διακρίνεται αυστηρά από τον εξωτερικό, γιατί τελικά είναι της αυτής ποιότητας. Ο εξωτερικός κόσμος οφείλεται τελικά στις ψυχικές δυνάμεις, στις εσωτερικές εικόνες και αντιλήψεις, στην εξεικόνιση (Imagination) αυτής της μεγάλης δύναμης που δημιουργεί τον εξωτερικό μας κόσμο.
Με αυτό τον τρόπο, ιδιαίτερα η κίνηση της λεγόμενης «Νέας Εποχής» που συμμερίζεται την μονιστική αντίληψη του κόσμου, υπόσχεται το μετασχηματισμό του κόσμου και του ανθρώπου με τη δημιουργία νέας συνείδησης, που προσανατολίζεται πλέον στην παγκοσμιότητα, στην αρμονία με τη φύση και με τον κόσμο. Στα πλαίσια της νέας αποκρυφιστικής τάσης έχουμε εναρμόνιση των επιστημών, της φυσικής, της βιολογίας και της ψυχολογίας με τις παλαιές θρησκείες, εσωτεριστικές εμπειρίες και παραδόσεις, κυρίως από τον ασιατικό χώρο.
Ο αποκρυφισμός εκφράζεται σήμερα με τη μορφή παραφυσιολογικής «θεραπείας», είτε της λεγόμενης αυτοθεραπείας, είτε της «θεραπείας» άλλων. Η τάση αυτή κυριαρχεί στους γνωστούς Φιλιππινέζους «πνευματο-χειρούργους», που εκλαμβάνονται ως «κανάλι θεϊκών δυνάμεων» ή «εργαλείο υπερβατικών όντων», είτε αποθανόντων διακεκριμένων γιατρών, είτε άλλων οντοτήτων.
Ποικίλες ομάδες αναπτύσσουν «τεχνικές» και ισχυρίζονται πως μπορούν να κατευθύνουν στο σώμα «Συμπαντική ενέργεια», ενεργοποιώντας το «ζωτικό» ή «ενεργειακό ρεύμα» και τις «δυνάμεις αυτοθεραπείας» που βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο. Αυτό το προσπαθούν είτε με προσωπική δραστηριότητα είτε και μέσω μέντιουμ. Οι παραδοσιακές αυτές αποκρυφιστικές τεχνικές συνδέονται σήμερα με μοντέρνες τεχνικές ψυχοθεραπείας.
Από το βιβλίο: Ο ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΗ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ-Νεοαποκρυφισμός