Ἀρχιμ. Ἀθανασίου Ἀναστασίου
Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Μετεώρου
«Ὁ πνευματικός ἐπαναβαπτισμός μας
στήν ἁγιαστική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας»
Ὁ δρόμος γιά τόν Παράδεισο εἶναι ἕνας. Εἶναι ὁ δρόμος πού βάδισαν ὅλοι οἱ Ἅγιοι: ὁ δρόμος τῆς μετανοίας, τῆς ἐπιστροφῆς στό σπίτι τοῦ Πατέρα μας. Ὁ δρόμος τῆς ἐπιστροφῆς στήν Ἐκκλησία μας καί στήν Ἁγία Παράδοσή της.
Πότε; Τώρα, σήμερα. Πῶς;
Νά ἐπανέλθουμε στήν παλιά εὐσέβεια, στό φόβο τοῦ Θεοῦ, στήν ἁγία ἁπλότητα. Νά ἐπανέλθουμε ὅλοι, Κληρικοί, Μοναχοί καί λαϊκοί, στήν πραότητα, στήν ταπείνωση, στήν ἀκακία, στήν ἀφελότητα τῆς καρδίας, στήν κατά Θεόν γνώση καί σοφία. Καί ν’ ἀρχίσουμε ἀπό ἁπλά μικρά καί ἴσως τυπικά, κατά τό φαινόμενο, πράγματα· ἀλλά στήν πραγματικότητα πολύ σπουδαῖα καί οὐσιαστικά.
Νά πάρουμε, δηλαδή, καί πάλι στά χέρια μας τόν Συναξαριστή, τούς βίους τῶν Ἁγίων μας, τόν Εὐεργετινό, τά Γεροντικά, τήν ἁμαρτωλῶν σωτηρία, τόν Ἅγιο Νικόδημο, τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό...
Καί κυρίως καί πρωτίστως νά ἀρχίσουμε νά μελετᾶμε τακτικά καί εὐλαβικά τήν Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη καί τά πατερικά κείμενα, πού ἑρμηνεύουν καί ἀναλύουν τήν Ἁγία Γραφή.
Νά ἔχουμε εὐπρεπισμένο εἰκονοστάσι —ὄχι στό σαλόνι γιά ἐπίδειξη—, ἀλλά σέ ἰδιαίτερο χῶρο, ἄν ὑπάρχει ἡ δυνατότητα, ὅπου θά μποροῦμε νά ἀποσυρθοῦμε γιά προσευχή. Εἰκονοστάσι μέ εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων, τῶν ὁποίων φέρουμε τά ὀνόματα, μέ Σταυρό, μέ ἀναμμένη κανδήλα, μέ τή σύνοψη, τό Συνέκδημο, τά Προσευχητάρια. Εἰκονοστάσι, ὅπου, ὅπως οἱ παλιές εὐλαβεῖς οἰκογένειες, θά φυλάσσουμε καί ὅλα τά ἁγιαστικά (τά βάγια, τόν βασιλικό, λάδι ἤ μῦρο ἀπό προσκυνήματα, τό Μεγάλο ἁγιασμό κ.λπ.).
Νά μάθουμε νά ἐκκλησιαζόμαστε μέ εὐλάβεια καί μέ προσοχή στά τελούμενα. Νά προετοιμαζόμαστε ἀπό τήν προηγούμενη ἡμέρα, μέ σωματική καί ψυχική καθαριότητα καί προετοιμασία, μέ περισυλλογή, μέ ἀνάπαυση, μέ προσευχή καί μελέτη τῶν βίων τῶν Ἁγίων, τῶν Εὐαγγελικῶν καί Ἀποστολικῶν Ἀναγνωσμάτων καί τῶν ὑποθέσων τῶν μεγάλων Ἑορτῶν.
Νά ἀποκτήσουμε τήν ἐκκλησιαστική μας βιβλιοθήκη, ὅπου, ἐκτός τῶν ἄλλων πατερικῶν καί ψυχωφελίμων βιβλίων, θά ὑπάρχουν καί τά λειτουργικά βιβλία (τό Μέγα Ὡρολόγιο, ἡ Παρακλητική, τά Μηναῖα, τό Πεντηκοστάριο, τό Τριώδιο κ.λπ).
Νά ἀρχίσουν οἱ νοικοκυρές, ὅσες δέν τό κάνουν, νά ζυμώνουν πρόσφορα μέ εὐλάβεια καί μέ εἰδική προετοιμασία, νά προσφέρουν τό νᾶμα, τό καθαρό κερί καί τό θυμίαμα γιά τήν Θεία Λειτουργία, μαζί μέ τά ὀνόματα, ζώντων καί κεκοιμημένων, ὑπογραμμίζοντας κάποιο ὄνομα μέ ἰδιαίτερη ἀνάγκη (καλό θά ἦταν καί μέ τό αἴτημά του). Ἡ μνημόνευση τῶν ὀνομάτων καί ἡ προσφορά τῶν δώρων ἀποδίδουν τή μεγαλύτερη ὠφέλεια σέ ζῶντες καί κεκοιμημένους, ὅση ὠφέλεια δέν μπορεῖ νά προσφέρει καμμία ἄλλη προσευχή ἐπί τῆς γῆς. Ἰδίως γιά τούς κεκοιμημένους μας, πού δέν ἔχουν πλέον τή δυνατότητα νά βοηθήσουν τόν ἑαυτό τους καί περιμένουν μόνον ἀπό ἐμᾶς. Καλές οἱ δωρεές καί τά στεφάνια, ἀλλά ἡ Θεία Λειτουργία γιά τούς ἀνθρώπους μας εἶναι τό ἀναντικατάστατο ἀποκούμπι τους.
Πολύ ὠφέλιμο θά ἦταν νά τελοῦμε καί Θεῖες Λειτουργίες (ν’ ἀνοίγουμε τίς Ἐκκλησιές, ὅπως συνηθίζει νά τό λέει ὁ λαός μας) ὑπέρ τῶν οἰκογενειῶν μας, τῶν συγγενῶν μας, τῶν φίλων μας, ἀλλά καί τῶν ἐχθρῶν μας, καί τῶν κεκοιμημένων μας, μή παραλείποντας καί ὅλα τά διατεταγμένα (κόλλυβα καί ὑψώματα γιά τούς Ἁγίους μας, ἀρτοκλασία, μνημόσυνα, τρισάγια καί κόλλυβα γιά τούς κεκοιμημένους μας).
Νά καταργήσουμε τά πάρτι καί τά γενέθλια, τά ἐκ τῆς Δύσεως προερχόμενα καί γιά λόγους ἐμπορικούς προβαλλόμενα καί ἐπιβαλλόμενα, ἀλλά καί γιά λόγους οἰκογενειακῆς προβολῆς προτιμώμενα... Νά ἐπιμείνουμε στίς Ἑορτές τῶν Ἁγίων μας· μή καταλύοντας, τιμώντας τόν Ἅγιο καί τήν νηστεία, ὅταν εἶναι ἡμέρα νηστείας.
Νά μάθουμε νά χρησιμοποιοῦμε τίς εἰδικές εὐχές καί νά ἐπικαλούμαστε τούς Ἁγίους γιά τήν κάθε περίσταση, ὅπως ἀσθένεια, βασκανία, μαγεία κ.λπ. Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει γιά κάθε περίπτωση, καί γιά τήν πιό ἁπλή, εὐχές καί προσευχές καί ἐπικαλεῖται τούς Ἁγίους, πού ἔχουν λάβει ἀπό τόν Θεό εἰδικό χάρισμα· π.χ.: ἡ Ἁγία Παρασκευή γιά τά μάτια, ὁ Ἅγιος Παρθένιος Λαμψάκου γιά τόν καρκῖνο, ὁ Ἅγιος Ἀντίπας γιά τά δόντια, ὁ Ἅγιος Μηνᾶς γιά εὕρεση ἀντικειμένων πού χάθηκαν κ.ο.κ. Ἐπισημαίνουμε στό σημεῖο αὐτό καί ἐπιμένουμε ἰδιαιτέρως: ὅτι ὁ Χριστιανός δέν πρέπει ποτέ, σέ καμμία περίπτωση, νά καταφεύγει γιά τήν ἐπίλυση προβλημάτων (ἀρρώστιες παιδιῶν, συγγενῶν, ἀποκατάσταση κ.λπ.) σέ μάγους, φωτισμένους, φωτισμένες ἀστρολόγους, χαρτορίχτρες, μέντιουμ κ.λπ.) Εἶναι προτιμώτερο νά πεθάνει τό παιδί μέσα στήν Ἐκκλησία, ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, νά μήν παντρευτεῖ τό παιδί, παρά νά ζήσει ἤ νά ἀποκατασταθεῖ, μέ τή βοήθεια τοῦ Σατανᾶ —κι αὐτό, βεβαίως, ἀμφίβολο— παρά νά χάσει τήν ψυχή του. Νά τελοῦμε, κατά διαστήματα, τόν Μικρό Ἁγιασμό καί τό Μυστήριο τοῦ Ἁγίου Εὐχελαίου στά σπίτια μας, τά ὁποῖα ἀποτελοῦν τά πλέον ἀσφαλή ἀλεξικέραυνα κατά τῆς δαιμονικῆς ἐνέργειας καί ἐπήρειας καί κυρίως νά προσερχόμαστε τακτικά στό μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καί τῆς Θείας Μεταλήψεως. «Τό πετραχήλι τοῦ παπᾶ καίει τήν γούνα τοῦ σατανᾶ», λέει σοφά ὁ λαός μας.
Νά μήν παραλείπουμε τό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ —καί μάλιστα σωστά— καί τήν προσευχή πρίν καί μετά τό φαγητό. Δέν εἶναι καθόλου μιά τυπική συνήθεια αὐτό· εἶναι εὐλογία καί προστασία ἀπό κάθε ἐπήρεια δαιμονική καί βασκανία (πολλές φορές φαγητά ἤ γλυκίσματα, πού μᾶς προσφέρθηκαν, ἦταν μολυσμένα ἀπό μαγικά)... Ἀλλά εἶναι καί εὐγνωμοσύνη καί εὐχαριστία πρός τόν δωρεοδότη καί τροφοδότη Κύριό μας καί Θεό μας.
Νά τηροῦμε τήν ἀργία τῆς Κυριακῆς καί τῶν μεγάλων Ἑορτῶν, ἀφιερώνοντας τίς ἡμέρες αὐτές σέ περισσότερη προσευχή, πνευματική μελέτη, ἄσκηση φιλανθρωπίας, ἀνάπαυση καί ἐπικοινωνία μέσα στήν οἰκογένεια.
Νά τηροῦμε μέ εὐλάβεια τίς καθιερωμένες νηστεῖες, ἐκτός ἀσθενείας καί μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ, ἀρετή καί ἄσκηση πού εἶναι πολύ ὠφέλιμη καί γιά τήν σωματική μας ὑγεία. Μή λησμονοῦμε τό πατερικό λόγιο «ὁ λαιμός τῆς κοιλίας εἶναι ἡ πόρτα τῆς πορνείας».
Νά προσφέρουμε καί ἀπό τό ὑστέρημά μας ἀκόμη —γιατί οὕτως ἤ ἄλλως τό περίσσευμα ἀνήκει στούς φτωχούς— στούς ἀνήμπορους, στούς ἔχοντες ἀνάγκη, πού εἶναι ἀδελφοί τοῦ Χριστοῦ μας. Ἡ ἀγάπη ἡ διά τῆς φιλανθρωπίας ἐνεργουμένη, εἶναι τό μέτρο τῆς Μελλούσης Κρίσεως, ὅπως ξεκάθαρα τονίζεται στό Εὐαγγέλιο.
Νά συνεισφέρουμε καί στήν ἀνέγερση καί τόν εὐπρεπισμό Ἱερῶν Ναῶν καί Μονῶν —τό λέω αὐτό, ὄχι γιατί εἶμαι Μοναχός καί Παπᾶς— ἀλλά γιά νά μνημονευόμαστε διά παντός ὡς κτίτορες καί εὐεργέτες, κι ὅταν ἀκόμη θά ἐκλείψει ἡ συγγένειά μας καί τό ὄνομά μας ἀπό τή γῆ αὐτή.
Νά προσπαθοῦμε νά διατηροῦμε τή μνήμη τοῦ Θεοῦ καί τήν προσευχή καθ’ ὅλη τήν ἡμέρα, μέ σύντομες ἱκετευτικές καί δοξολογικές προσευχές. Ἀκόμη καί μέσα στίς μέριμνες, τήν πίεση καί τήν κόπωση τῆς καθημερινότητος εἶναι πολύ ἀπαραίτητη καί χρήσιμη ἡ συνεχής ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός Του. Γι’ αὐτό σέ κάθε στιγμή, ἀδελφοί μας, ὅπου καί ἄν βρισκόμαστε καί μέ ὅποια ἐργασία καί ἄν ἀπασχολούμαστε (στό δρόμο, στό αὐτοκίνητο, στό σπίτι, παντοῦ), νά μήν παραλείπουμε νά λέμε μέσα μας τήν καρδιακή εὐχή, τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ, ἡ ὁποία ἐνδυναμώνει, εὐλογεῖ, χαριτώνει καί φωτίζει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ εὐχή αὐτή εἶναι: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με» ἤ ἁπλούστερα: «Χριστέ μου ἐλέησέ μας καί συγχώρεσέ μας, τόν ἄνδρα μου ἤ τή γυναίκα μου, τά παιδιά μου κι ὅλο τόν κόσμο». Ἄν καί οἱ παλιές γιαγιάδες, πού βίωναν τήν πρακτική θεολογία, προσεύχονταν πρῶτα γιά τή σωτηρία τῶν ἄλλων καί ἔπειτα γιά τή δική τους καί τῆς οἰκογενείας τους.
Νά κάνουμε πολλές φορές κατά τή διάρκεια τῆς ἡμέρας καί σωστά τό σημεῖο τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ —εἶναι ὁμολογία αὐτό καί πολύ δυνατή προσευχή—, κατά τήν εἴσοδο καί ἔξοδο ἀπό τό σπίτι μας, ἀπό τό χῶρο τῆς ἐργασίας μας, ἀπό τό αὐτοκίνητό μας, σέ στιγμές δύσκολες πού χρειαζόμαστε περισσότερο τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Μήν κυκλοφοροῦμε ποτέ χωρίς τόν ἐπιστήθιο σταυρό ἐπάνω μας.
Νά μάθουμε νά βαδίζουμε τόν ἴσιο δρόμο καί μέ τό σταυρό στό χέρι καί νά εἴμαστε σίγουροι —παρά τά λεγόμενα περί τοῦ ἀντιθέτου— ὅτι θά ἔχουμε σ’ αὐτή τή ζωή τή διαρκή εὐλογία καί προστασία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί στήν ἄλλη ζωή θά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός τῶν ἐπουρανίων Του ἀγαθῶν.
Ἀφήσαμε τελευταῖο τό σπουδαιότατο ζήτημα τῆς τακτικῆς, εἰλικρινοῦς καί ἐν μετανοίᾳ Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, χωρίς τήν ὁποία δέν εἶναι δυνατόν νά ἔχουμε πνευματική ζωή καί, κατά συνέπειαν, σωτηρία καί ἁγιασμό, καί τῆς Θείας Κοινωνίας, στήν ὁποία πρέπει νά προσερχόμαστε τακτικά κι ἐμεῖς καί τά παιδιά μας, μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ.
Κατακλείοντας τήν μικρή αὐτή καλογερική ὁμιλία μας ἀφήνουμε γιά κάποια ἄλλη πνευματική εὐκαιρία καί συνάντηση ἀρκετές ἀκόμη τέτοιες ἁπλές, πρακτικές, ἀλλά πολύ οὐσιαστικές καί σωστικές ἀναφορές στήν παραδοσιακή καί ἐμπειρική καθημερινή κατά Χριστόν ζωή μας.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Ὁμιλία στήν κοπή τῆς Βασιλόπιτας τῆς ἐνορίας τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Λαρίσης
Λάρισα, Ξενοδοχεῖο Imperial, 15 Ἰαν. 2012, ὥρα 6.00 μ.μ.
ΠΗΓΗ: http://anavaseis.blogspot.com