Με αφορμή το πρόσφατο άρθρο του Πρωτ. κ. Βασιλείου Γεωργοπούλου
με τίτλο «Ανορθόδοξες Θεραπείες της Νέας Εποχής» πού φιλοξενήσατε στο περιοδικό σας, «Εφημέριος», τον μήνα Οκτώβριο 2007 και με την ιδιότητα του Προέδρου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εφαρμογής της Επιστήμης της Αγιουρβέδα (ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α.), θα ήθελα να αναφέρω τα εξής:
1. Είναι γεγονός ότι η θεωρητική θεμελίωση της Αγιουρβέδα πραγματοποιήθηκε σε έναν χώρο με Ινδουιστικές αντιλήψεις, την Ινδία, όπως γεγονός είναι ότι και η θεωρητική θεμελίωση της συμβατικής Ιατρικής πραγματοποιήθηκε σε έναν χώρο με Αθεϊστικές ή ειδωλολατρικές αντιλήψεις, τον Αρχαίο Ελληνικό. Σημειώνεται ότι ο πατέρας της συμβατικής Ιατρικής, ο Ιπποκράτης, υποστήριζε ότι τα πράγματα διέπονται από νόμους και ότι η θρησκευτική αντίληψη δεν ευσταθεί, για αυτό τον λόγο εξάλλου τον κατηγορούσαν ότι ήταν άθεος. Όμως, τόσο οι πρακτικές εφαρμογές της Αγιουρβέδα ως επιστήμης (θεραπευτικό σύστημα) όσο και οι πρακτικές εφαρμογές της συμβατικής Ιατρικής φυσικά δεν περιορίζονται στον χώρο της θεωρητικής θεμελίωσής τους αλλά εφαρμόζονται σε χώρους όλων των θρησκευτικών αντιλήψεων. Μήπως η συμβατική Ιατρική δεν εφαρμόζεται σήμερα με επιτυχία σε Ινδουιστές και το Αγιουρβεδικό θεραπευτικό σύστημα σε Χριστιανούς; Οποιοδήποτε θεραπευτικό σύστημα σίγουρα δεν κρίνεται από την θεωρητική του θεμελίωση αλλά από την πρακτική του εφαρμογή και το επιτυχές αποτέλεσμα αυτής της εφαρμογής.
2. Δεν αμφισβητεί κάποιος ότι η παραθρησκευτική γκουρουϊστική οργάνωση του Γκουρού Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι χρησιμοποιεί με τον δικό της τρόπο το θεραπευτικό σύστημα της Αγιουρβέδα, παραποιώντας τις πρακτικές εφαρμογές της και καλύπτοντάς την σε έναν πέπλο συγκεκριμένης παραθρησκευτικής αντίληψης. Μάλιστα, ο Γκουρού Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι έχει τόσο πολύ οικειοποιηθεί τις βασικές αρχές της Αγιουρβέδα πού βάπτισε το δικό του θεραπευτικό σύστημα, ως Μαχαρίσι Αγιουρβέδα. Κανένα θεραπευτικό σύστημα δεν μπορεί όμως να οικειοποιηθεί και κανένας Μαχαρίσι όσο Γκουρού και να είναι δεν μπορεί να προσελκύσει συνειδητούς πιστούς με βάση κάποιο θεραπευτικό σύστημα. Μπορεί κάποιος να κατηγορήσει την ίδια την συμβατική Ιατρική και τις αρχές τις ως αθεϊστικές και μη χριστιανικές διότι κάποιος συμβατικός γιατρός χρησιμοποιεί την ευθανασία με μεθόδους συμβατικής Ιατρικής σε κάποιους ασθενείς του. Σίγουρα όχι, αλλά μπορεί να κατηγορήσει τον γιατρό πού τις εφάρμοσε.
3. Αποτελεί έκπληξή μας η αναφορά του συγγραφέα, με βάση κάποια επιλεγμένη και περιορισμένη βιβλιογραφία, ότι «αρκετά από τα αγιουρβεδικά φάρμακα δεν είναι ακίνδυνα» και η σύνδεση του στοιχείου αυτού με τις «Ανορθόδοξες Θεραπείες της Νέας Εποχής». Διερωτώμαι μήπως τα φάρμακα της συμβατικής Ιατρικής, της Ομοιοπαθητικής ή της φυτοθεραπείας ή άλλων μεθόδων συμπληρωματικής ή εναλλακτικής Ιατρικής δεν έχουν και αυτά παρενέργειες ή ανεπιθύμητες ενέργειες και επομένως δεν είναι ακίνδυνα για όλους και γιατί ο συγγραφέας του άρθρου δεν αναφέρθηκε και σε αυτά ως στοιχεία «Ανορθόδοξων Θεραπειών της Νέας Εποχής». Οφείλω να αναφέρω ότι για λόγους διασφάλισης και προστασίας της Δημόσιας Υγείας, κανένα προϊόν, τρόφιμο ή φάρμακο, δεν πρέπει να περιέχει βαρέα μέταλλα, πάνω από τα όρια πού ορίζει η νομοθεσία και συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή νομοθεσία, στην περίπτωσή μας. Ως εκ τούτου, αγιουρβεδικά προϊόντα ή γενικά προϊόντα φυτικής προέλευσης πού περιέχουν αποδεδειγμένα βαρέα μέταλλα πάνω από το επιτρεπτό όριο φυσικά και δεν μπορεί να θεωρηθούν ακίνδυνα. Όμως, παραδοσιακά αγιουρβεδικά προϊόντα πού εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή αγορά είναι και πρέπει να είναι εναρμονισμένα ως προς τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Τέλος, σάς ενημερώνουμε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 1997 να ξεκινήσει έρευνα όσον αφορά στην ασφάλεια, την αποτελεσματικότητα και την εφαρμογή των συμπληρωματικών ή εναλλακτικών μη συμβατικών μεθόδων θεραπείας… και να ενθαρρύνει την ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων στον τομέα των μη συμβατικών μεθόδων θεραπείας με ατομική και ολιστική προσέγγιση, στον προφυλακτικό ρόλο και στα ειδικά χαρακτηριστικά αυτών των μη συμβατικών ιατρικών άρχων και το 1999, το Συμβούλιο της Ευρώπης επίσης ενθαρρυνε την Επιτροπή να αναπτύξει ερευνητικά προγράμματα για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων θεραπείας (Council of Europe resolution 1206 1999).
Ύστερα από περίπου 5 χρόνια, στις 30 Απριλίου 2004, θεσπίσθηκε μία εξαιρετικά σημαντική κοινοτική οδηγία για τα παραδοσιακά φάρμακα φυτικής προέλευσης, θεσμοθετώντας έτσι την βοτανοθεραπεία τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τόσο η βοτανοθεραπεία όσο και η ομοιοπαθητική αποτελούν σήμερα θεσμοθετημένες μορφές της Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Ιατρικής (Complementary and Alternative Medicine).
Ανάμεσα στις διάφορες μορφές βοτανοθεραπείας ανήκει και η επιστήμη της Αγουρβέδα, ως μια μορφής της παραδοσιακής Ινδικής Ιατρικής, γνωστή ως Traditional Indian Medicine (ΤΙΜ).
Ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία,
Με εκτίμηση,
Σοφία Παπαδοπούλου, Χημικός
Πρόεδρος ΕΛ.Ε.Μ.Ε.Ε.Α.
http://www.ayurvedaingreece.gr/
Υγ: Παρακαλούμε πολύ όπως ενημερωθεί σχετικά ο συντάκτης του εν λόγω άρθρου Πρωτ. κ. Βασίλειος Γεωργόπουλος και όπως (αφού βεβαίως λυθεί οποιαδήποτε σχετική απορία σας) σε επόμενο τεύχος δημοσιευθεί η παρούσα απάντηση.
Απάντηση
Ευχαριστώ την κ. Σοφία Παπαδοπούλου, Πρόεδρο της «Εταιρείας Μελέτης και Εφαρμογής της Επιστήμης της Αγουρβέδα» για την επιστολή της σχετικά με το άρθρο μου για την Αγουρβέδα, πού δημοσιεύθηκε στον Εφημέριο, τεύχος Οκτωβρίου, σ. 25, τρίτου κατά σειρά, σε μιά σειρά άρθρων πού κάποια προηγήθηκαν και κάποια άλλα ακολουθούν για τις λεγόμενες Ανορθόδοξες «θεραπείες» της Νέας Εποχής .
Στην εν λόγω επιστολή θα ήθελα να κάνω κάποιες μόνο επισημάνσεις.
α) Μάς εκπλήσσει το γεγονός ότι μία σειρά ισχυρισμών από την επιχειρηματολογία της εν λόγω επιστολής είναι θεμελιωμένη πάνω στο λογικό σφάλμα «της εκ των προτέρων λήψεως του ζητουμένου». Δηλαδή, αυτό το οποίο πρέπει να αποδειχθεί προσάγεται ως απόδειξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο χαρακτηρισμός της Αγουρβέδα ως «επιστήμης». Δεν ξέρω π.χ. τί είδους «επιστήμη» είναι αυτή πού θεωρεί τι το σώμα του άνθρωπου αποτελείται από «φωτιά» ή «γη» πως συν τοις άλλοις διδάσκει η Αγουρβέδα. Δεν ξέρω, επίσης, τί είδους «επιστήμη» είναι αυτή, πού σύμφωνα με τον καθηγητή Irving Hexman πως αναφέραμε, περιέχει και «μαγικές ιδέες».
β) Διαφωνούμε ριζικά με τη θέση της κ. επιστολογράφου «Οποιοδήποτε θεραπευτικό σύστημα σίγουρα δεν κρίνεται από την θεωρητική τον θεμελίωση αλλά από την πρακτική τον εφαρμογή…». Αλίμονο εάν κάποιος προσεγγίζει και αξιολογεί οτιδήποτε και δεν τον ενδιαφέρει το θεμέλιο πάνω στο όποιο αυτό οικοδομήθηκε. Έτσι αντιλαμβανόμαστε γατί και στην Αγουρβέδα δεν έχουμε θεραπευτικό σύστημα πού θεμελιώνεται πάνω σε επιστημονικά κριτήρια, αρχές και μεθοδολογία, άλλα ανορθόδοξο σύστημα πού διαποτίζεται και εμπεριέχει εξ ολοκλήρου θρησκευτικές ή φιλοσοφικές Ινδουιστικές δοξασίες ή κατά τον καθηγητή Hexman και μαγικές ιδέες. Αντιθέτως ή κλασική και επιστημονική ιατρική οπουδήποτε στον κόσμο, δεν έχει ως υπόβαθρο ή ως περιεχόμενο φιλοσοφικές ή θρησκευτικές δοξασίες.
γ) Ο επιστολογράφος επιβεβαιώνει τη χρήση της Αγουρβέδα από την παραθρησκευτική κίνηση του μούρου Μαχαρίσι Μαχές Γιόγκι και αποκηρύσσει τη χρήση της από την εν λόγω γκουρουιστική παραθρησκευτική κίνηση. Χαιρόμαστε γι’ αυτό. Δεν είναι όμως αυτονόητο ότι ο Μαχαρίσι κατέφυγε στο εν λόγω ανορθόδοξο σύστημα γατί βρήκε κοινά ή συμβατά στοιχεία με τις αντιλήψεις του, λόγω κοινού θρησκευτικού υπόβαθρου τους; Νομίζουμε ναι.
δ) Δε χρησιμοποιήσαμε επιλεγμένη και περιορισμένη βιβλιογραφία, αλλά ειδική ad hoc επιστημονική βιβλιογραφία, ακριβώς γιατί δε θελήσαμε να κάνουμε προπαγάνδα αλλά ενημέρωση βασισμένοι στη γνώμη ειδικών.
ε) Ιδιαίτερα στο τελευταίο μέρος της επιστολής σχετικά με το βαθμό επικινδυνότητας των λεγομένων αγουρβεδικών φαρμάκων, μάς εκπλήσσει το γεγονός ότι:
α) αφαιρέθηκε από τη νοηματική συνάφεια της δικής μας επιχειρηματολογίας η επισήμανση, πάλι ειδικού και όχι δική μας, ότι ορισμένα «παραδοσιακά αγιουρβεδικά φάρμακα παρασκευάζονται από επικίνδυνα μέταλλα, πως μόλυβδος και υδράργυρος», και η όλη επιχειρηματολογία της επιστολής εστιάζεται μόνο στη φράση «δεν είναι ακίνδυνα».
β) Κυριολεκτικά μας είναι ακατανόητη η σύνδεση των παρενεργειών των φαρμάκων της κλασικής επιστημονικής ιατρικής με την «Νέα Εποχή» πού κάνει η κ. επιστολογράφος στην επιστολή της. Εδώ πρέπει να της υπενθυμίσω ότι ποτέ η επιστημονική ιατρική δεν χαρακτηρίζεται ως στοιχείο της Νέας Εποχής, ενώ αντιθέτως στοιχείο της θεωρείται η Αγουρβέδα (Βλ. Michael York, Historical Dictionary of New Age Movements, Lanham, Maryland, and Oxford 2004, σ. 33.)
Και
γ) επειδή προσωπικά δεν είμαι ιατρός ή χημικός για να αξιολογήσω ιατρικής αξιοπιστίας δεδομένα ή ισχυρισμούς κατέφυγα για μία ακόμα φορά σε δύο ειδικούς πανεπιστημιακούς δασκάλους ιατρικής, τους καθηγητές κκ. Αθαν. Αβραμίδη, και Manfred Stohr σχετικά με τις διάφορες ανορθόδοξες «θεραπευτικές» μεθόδους, της Αγουρβέδα συμπεριλαμβανομένης. Οι θέσεις των ειδικών καθηγητών κάθε άλλο παρά θετικές ή κολακευτικές είναι γι’ αυτές τις Ανορθόδοξες μεθόδους (Βλ. Αθαν. Αβραμίδη, Ανορθόδοξες θεραπευτικές μέθοδοι της «Νέας Εποχής», Αθήνα 1998. Manfred Stöhr, Ärtze, Heiler, Scharlatane, Schlulmedizin und alternative Heilverfahren auf dem Prufstand, Darmstand 2001).
(Να σημειωθεί ότι ο καθηγητής κ. Αθ. Αβραμίδης συμπεριλαμβάνει αναφορά και αποτίμηση και της έκθεσης του Βέλγου ευρωβουλευτή Πόλ Λανουά Α40075/97 πού μνημονεύει και η κ. επιστολογράφος. (Βλ. Αθαν. Αβραμίδη, Ανορθόδοξες, π.π., σσ.186187).
Σάς ευχαριστώ.
Πρωτ. Βασίλειος Α. Γεωργόπουλος. Δρ. Θ.
Αναδημοσίευση από: ΕΦΗΜΕΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008