π. Στέφανος Στεφόπουλος
Με την ευκαιρία των πολλών εορτών αγίων του Ιανουαρίου, χρήσιμο θα ήταν να αναφερθούν ορισμένες παρανοήσεις που όμως έχουν πια ριζώσει στο “πετσί” μας και δύσκολα γίνονται κατανοητές. Είναι πανάρχαιο έθιμο και χαρακτηριστικό στοιχείο της παράδοσής μας τα παιδιά που έρχονται στον κόσμο να “παίρνουν” τα ονόματα των παππούδων και γιαγιάδων τους.
Συνήθως, ευτυχώς , τα ονόματα αυτά αντιστοιχούν σε ονόματα αγίων της Εκκλησίας μας και εορτάζουν κάποια συγκεκριμένη μέρα του εκκλησιαστικού έτους. Έτσι, το κάθε παιδί συνδέεται με τον άγιο ή την αγία του και έχει αυτούς ως προστάτες στη ζωή του. Τα χριστιανικά ονόματα κρύβουν ολόκληρους θησαυρούς νοημάτων. Παραδείγματα αποτελούν τα ονόματα: Γεώργιος, Νικόλαος, Παντελεήμων, Ειρήνη. Ας τα πάρουμε ένα-ένα: Γεώργιος σημαίνει το γεώργιον, δηλαδή το χωράφι του Θεού, την εύφορη γη όπου ευδοκιμούν οι αρετές! Νικόλαος σημαίνει τη νίκη του λαού. Του λαού του Θεού που με οδηγό του το Θεό νικά κάθε εμπόδιο στη ζωή! Παντελεήμων σημαίνει αυτόν που πάντα ελεεί. Δηλαδή, τον ελεήμονα, τον φιλεύσπλαχνο που πάντα συντρέχει στον πόνο και τη δυστυχία του συνανθρώπου του! Ειρήνη σημαίνει την ειρήνη του Θεού για την απόκτηση της οποίας εύχεται καθημερινά η Εκκλησία ( Ειρήνη πάσι-Εν ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν κ.λ.π.).Πρόκειται περί της αρετής εκείνης που δίνει ως δώρο ο Κύριος και όχι περί της κοσμικής, στρατιωτικής ειρήνης που ωφελεί βεβαίως τον άνθρωπο, όμως δεν του εξασφαλίζει τον Παράδεισο!
Κάποιοι γιορτάζουν τα παιδιά τους των Αγίων Πάντων επειδή τάχα δεν έχουν ονομαστική εορτή! Θυμάμαι μια μητέρα που το τηρούσε αυτό γιατί αγνοούσε πως το παιδί της που ονομαζόταν Μιλτιάδης εόρταζε στις 10 Απριλίου, του Αγίου Μάρτυρος Μιλτιάδου.
Παρομοίως κάποιος άλλος θεωρούσε το όνομα Θεμιστοκλής ως αρχαιοελληνικό και άρα μη εορτάσιμο, ενώ υπάρχει μάρτυς Θεμιστοκλής τον οποίο η Εκκλησία μας τιμά στις 21 Δεκεμβρίου.
Υπάρχουν τέλος πολλοί που τοποθετούν την ονομαστική τους εορτή εντελώς λανθασμένα και αυθαίρετα όταν τους βολεύει. Θα πει κανείς ότι αφού οι άνθρωποι ευλαβούνται κάποιους αγίους ή συγκεκριμένες εορτές είναι αμαρτία ή μήπως θα χάσουν τον παράδεισο; Είναι αλήθεια ότι εμείς χάνουμε με το να μην είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους αγίους τα ονόματα των οποίων φέρουμε. Ενίοτε όμως δημιουργείται σοβαρότερο πρόβλημα, αταξία εκκλησιαστική και αμαρτία ακόμη. Ας εξετάσουμε από κοντά ορισμένες περιπτώσεις. Πολλοί που φέρουν το όνομα Σταμάτης και Σταματία εορτάζουν στις 8 Νοεμβρίου επειδή, εξηγούν, κατά την πτώση των αγγέλων μετά του Εωσφόρου ο αρχάγγελος Μιχαήλ παρενέβη φωνάζοντας “στώμεν καλώς”(!)-δηλαδή “σταματήστε, μην παρασύρεστε, σταθείτε στις θέσεις σας”. Η άποψη αυτή δεν ευσταθεί όμως αφού κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι εορτάζουμε όχι υπαρκτό πρόσωπο αλλά ένα γεγονός ή καλύτερα μια φράση. Ας έχουμε κατά νου ότι στις 3/2 και 16/8 εορτάζεται η μνήμη μαρτύρων με το όνομα αυτό! Αυτό βεβαίως δεν δημιουργεί το πρόβλημα που υπάρχει στην περίπτωση των Θεοδώρων. Επιμένουν αρκετοί να εορτάζουν “των Αγίων Θεοδώρων”! Όμως στην Εκκλησία μας δεν υπάρχει εορτή Συνάξεως των Αγίων Θεοδώρων που δεν είναι δύο όπως πολλοί νομίζουν (Θεόδωρος Στρατηλάτης και Θεόδωρος Τήρων), αλλά τουλάχιστον 16 Άγιοι. Αντί λοιπόν να εορτάζουν στις 8/2 ή 17/2 ή τις άλλες ημέρες εορτασμού των υπολοίπων, προτιμούν το α’ Σάββατο των νηστειών της Μ.Τεσσαρακοστής που εορτάζουμε τη μνήμη του θαύματος του Αγ.Θεοδώρου του Τήρωνος με τα κόλλυβα!!!. Το πρόβλημα εδώ εστιάζεται στο γεγονός ότι η εορτή αυτή αφορά ένα θαύμα και όχι ημέρα μνήμης ενός αγίου, το ότι η εορτή είναι “κινητή”, δηλαδή εξαρτάται κάθε φορά από το πότε έχουμε Πάσχα και τέλος ότι βρίσκεται μέσα σε νηστίσιμη περίοδο που τρώμε μόνο λαδερά. Γιατί λοιπόν επιμένουμε να εορτάζουμε ένα θαύμα, εντός νηστίσιμης περιόδου τη στιγμή που λίγο νωρίτερα το Φεβρουάριο γιορτάζουν και οι δύο πιο γνωστοί Άγιοί μας; Επαναλαμβάνω όμως το ότι δεν είναι οι παρανοήσεις αυτές τόσο σοβαρές που να μας κλείνουν τις πόρτες του παραδείσου, όμως είναι σωστό και θεάρεστο να συνδεόμαστε και παραδειγματιζόμαστε από τη ζωή των αγίων μας-και ένας τρόπος είναι το να εορτάζουμε στις σωστές ημέρες μνήμης των αγίων των οποίων τα ονόματα φέρουμε!
- * Κείμενο δημοσιευμένο στην εφημερίδα των Βορείων Προαστίων «Αμαρυσία»