π.Νικολάου Γρηγοριάτη
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟ ΚΟΛΟΥΕΖΙ ΤΟΥ ΚΟΝΓΚΟ
Χριστούγεννα μακρυά άπ’ την πατρίδα σου, την Ελλάδα, είναι μία εμπειρία. Μία εμπειρία πού ίσως μερικοί την επιδιώκουν νομίζοντας ότι έτσι θα κάνουν κάποιες διακοπές, και θα ψυχαγωγηθούν καλύτερα. Για τους περισσοτέρους όμως Χριστούγεννα σημαίνει να μείνεις στην πατρίδα σου, στην πόλη σου, στο χωριό σου, να πας στην ενορία σου, να εορτάσης εκεί με την οικογένεια σου την αγία του Χριστού Γέννηση, να αισθανθείς την οικογενειακή θαλπωρή στη χριστουγεννιάτικη τράπεζα, να ακούσεις τα κάλαντα, να φτιάξεις το χριστουγεννιάτικο δένδρο…
Εμείς ανήκουμε στους πρώτους, αυτούς πού προτίμησαν να εορτάσουν τα φετινά Χριστούγεννα μακρυά από την Ελλάδα και να χάσουν τη μεγάλη ευλογία, αλλά και τίς άλλες μικροχαρές πού θα απολαμβάναμε αν παραμέναμε εκεί. Αντί όλων αυτών, προτιμήσαμε να ευρεθούμε δίπλα στους Αφρικανούς αδελφούς μας, να συνεορτάσουμε μαζί τους, και να τους προσφέρουμε έστω και με μόνη την παρουσία μας, την αίσθηση ότι τη μεγάλη αυτή ημέρα, δεν είναι μόνοι. Χριστούγεννα λοιπόν όχι σε κάποια πρωτεύουσα της Ευρώπης, αλλά στο ταπεινό Kolwezi του Congo, στον ιερό ναό του Αγ. Γεωργίου της ορθοδόξου ιεραποστολής μας.
Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2002, 6:30 το πρωί. Η καμπάνα της εκκλησίας μας ακούγεται να σημαίνει γλυκά το προσκλητήριο προς τους πιστούς Ορθοδόξους χριστιανούς μας ότι η εκκλησία μας είναι ανοικτή και σας περιμένει. Είναι έτοιμη, καθαρή και στολισμένη χαρμόσυνα από την προπαραμονή. Έχει τοποθετηθεί στο προσκυνητάρι η εικόνα της Γεννήσεως, στολισμένη με λουλούδια, πού αρχίζει να δέχεται τους ασπασμούς των Αφρικανών πιστών μας. Αυτοί έχουν κατανοήσει ότι η προσκύνηση πού κάνουν, ανάγεται στο εικονιζόμενο πρόσωπο, και όχι στην ύλη της εικόνας. Κάτι, πού δυστυχώς αρκετοί από την Ορθόδοξο χώρα μας, ακόμα δυσκολεύονται να κατανοήσουν.
Στο προαύλιο της εκκλησίας έχει στηθεί μία μεγάλη φάτνη, στην είσοδο της Ιεραποστολής ένα μεγάλο αστέρι με φωτισμούς πού αναβοσβήνουν και άλλοι στολισμοί, τους οποίους εδώ αρέσκονται να κάνουν και να βλέπουν.
Το Σάββατο 21-12-02 είχε γίνει η πανηγυρική εορτή των σχολείων μας, Δημοτικού και Γυμνασίου. 800 παιδιά ντυμένα ομοιόμορφα με άσπρα πουκάμισα και μπλε παντελόνια, ήλθαν στην εκκλησία μας και εόρτασαν με τον δικό τους χαριτωμένο τρόπο, με ποιήματα, σκετς, χριστουγεννιάτικα τραγούδια την εορτή της γεννήσεως του Κυρίου μας. Μαζί τους οι 14 καθηγητές, και 10 διδάσκαλοι.
8.30 π.μ. Αρχίζουν να ψάλλονται οι αίνοι. Η εκκλησία έχει μισογεμίσει. Ο κεντρικός πολυέλαιος και τα υπόλοιπα φώτα είναι όλα αναμμένα, και η εκκλησία αστράφτει, μαζί και τα πρόσωπα των πιστών μας. Τα τρία σκαλοπάτια μπροστά στο τέμπλο έχουν ήδη γεμίσει από μικρά παιδάκια πού με το καθαρό βλέμμα τους περιεργάζονται τα πάντα, ιδίως την εικονογράφηση της εκκλησίας, πού δείχνει παραστάσεις από τη ζωή του Ιησού. Κάτι πού εδώ είναι ασύνηθες, διότι οι περισσότεροι κάτοικοι του Kolwezi είναι προτεστάντες και έχουν τίς «εκκλησίες τους» γυμνές από κάθε εκκλησιαστική ευπρέπεια πού μοιάζουν σαν μεγάλες αποθήκες.
9.00 π.μ.: Ο π. Μελέτιος (επικεφαλής του ιεραποστολικού κλιμακίου μας) βάζει «Ευλογημένη η Βασιλεία…». Συλλειτουργοί του είναι οι γηγενείς, πρεσβύτερος π. Ιάκωβος και ο διακο-Φώτιος. Μέσα στα εορταστικά τους άμφια, λάμπουν και αυτοί, τη χαρμόσυνη αυτή ήμερα. Στη μικρή είσοδο, διέρχονται ανάμεσα από τους πιστούς μας, και κάτω από τον πολυέλαιο, ο διακο-Φώτιος κάνει την εκφώνηση: «Σοφία, ορθοί». Η εκκλησία ήδη έχει γεμίσει, και οι πιστοί συνεχίζουν να προσέρχονται. Όλο το εκκλησίασμα αρχίζει να ψάλλει μαζί με τον 25μελή χορό πού τον αποτελούν παιδιά του οικοτροφείου μας, «η Γέννησίς σου Χριστέ ο Θεός ημών…» στα ελληνικά, γαλλικά και σουαχίλι. Είναι κάτι πού συνηθίζεται εδώ, ο λαός να συμψάλλει με τον χορό. Όλοι τους δε, είναι κατά κανόνα μουσικόφιλοι και καλλίφωνοι. Έτσι δημιουργείται ένα ωραίο και αρμονικό σύνολο χωρίς παραφωνίες και χασμωδίες. Είναι κάτι το εντυπωσιακό πού προσελκύει καὶ κατανύσσει, και σε κάνει να θαυμάζεις βλέποντας την ουσιαστική συμμετοχή αυτού του λαού στη Θ. Λειτουργία ίσως και να μας προβληματίζει, και μας παρακινεί να κάνουμε ορισμένες συγκρίσεις. Ακολουθεί οΑπόστολος, το Ευαγγέλιο, η Μεγάλη Είσοδος. Στην εκκλησία έχει δημιουργηθεί το αδιαχώρητο. Εκτός από τα 600 άτομα πού βρίσκονται εντός της εκκλησίας, αρχίζουν να γεμίζουν οι εξωτερικοί χώροι και το προαύλιο.
Τα παιδάκια όρθια κοιτούν με θαυμασμό την αργή πομπή της Μεγάλης Εισόδου. Σήμερα τα περισσότερα φορούν και παπούτσια. Μερικά όμως στερούνται και αυτά, και ήλθαν ξυπόλητα. Βλέπουμε τα γυμνά τους πέλματα να ακουμπούν στα παγωμένα πλακάκια, καί απορούμε πώς παραμένουν δύο και τρεις ώρες στην εκκλησία χωρίς να δυσανασχετούν. Είναι και αυτή μία «λεπτομέρεια» πού σου δημιουργεί τη διάθεση για κάποιες συγκρίσεις και διαπιστώσεις.
Η βυζαντινή αγιορείτικη ψαλμωδία της χορωδίας μας σε μεταφέρει νοερά στις αγιορείτικες Ιερές Μονές και σε κάνει να διαπιστώσεις ότι αυτός ο χορός από τα 25 νεαρά παιδιά πού τον απαρτίζουν ηλικίας 7-17 ετών δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τους δικούς μας του Αγίου Όρους. Ο π. Δαμασκηνός από την Ί. Μονή μας, του οσίου Γρηγορίου, πού τους δίδαξε τη βυζαντινή μουσική, έχει κάνει και σ’ αυτόν τον τομέα πολύ καλή εργασία. Φαίνεται απίστευτο, πώς μικρά παιδάκια μπορούν να ξεχωρίζουν και να ψάλλουν όλους τους ήχους με μεγάλη ευχέρεια. Κι όμως αυτά δεν έχουν τις ανέσεις πού παρέχουμε εμείς στα δικά μας παιδιά, για τη μόρφωση τους, ή την ψυχαγωγία τους. Δεν έχουν ούτε και το απλό (ξεπερασμένο για εμάς πλέον) ραδιόφωνο. Μήπως όμως αυτές οι «στερήσεις» είναι πού συντελούν στη διαμόρφωση των χαρισμάτων τους αυτών; Μήπως αυτό το γεγονός είναι και ένα ερέθισμα για εμάς, για να αναθεωρήσουμε τη θεωρία της «μη στερήσεως των αγαθών» από τα παιδιά μας;
Δυνατή ακούγεται η φωνή του π. Μελετίου “vita, vita katifu (τα Άγια τοις Άγίοις…). Ο χορός απαντά ψάλλοντας το «Εις Άγιος, εις Κύριος…» και αμέσως μετά ακολουθεί το κοινωνικό, πού είναι το πλέον εντυπωσιακό μέρος της Θ. Λειτουργίας από απόψεως συμμετοχής του λαού. 600 άτομα υψώνουν τίς φωνές τους δοξολογώντας τον Κύριον, «Εξομολογείσαι τω Κυρίω ότι αγαθός…» και αμέσως μετά έρχεται η απάντηση: «ότι εις τον αιώνα το έλεος Αυτού…». Δημιουργείται δε, τέτοια πνευματική ατμόσφαιρα και κατάνυξη, πού εύχεσαι να μην τελειώσουν οι ψαλλόμενοι στίχοι των πολυελαίων.
«Μετά φόβου Θεού», εκφωνεί ο π. Μελέτιος καί αμέσως η ομαδική ψαλμωδία σταματά, για να ακολουθήσει το σιγανό και αργό μέλος: «του Δείπνου Σου του Μυστικού».Πλήθος λαού προσέρχεται για να μεταλάβει των Άχραντων Μυστηρίων, για να χαριτωθεί και για να αντλήσει δύναμη να αντιστέκεται στους ποικίλους πειρασμούς που τον περιβάλλουν, στις αιρέσεις (στο Colwezi περί τίς 500), στα μάγια και τους μάγους και στις οποιεσδήποτε άλλες δύσκολες καταστάσεις. Παιδάκια της αγκαλιάς, παιδάκια μικρά και μεγάλα, πονεμένα ή ξυπόλητα, άνδρες, γυναίκες με την παραδοσιακή ποδήρη ενδυμασία, ώστε να μην είναι εκτεθειμένο κανένα μέλος του σώματος, δημιουργούν τρεις μεγάλες ουρές πού τους μεταλαμβάνουν οι δύο ιερείς και ο διακο-Φώτιος μπροστά στην Ωραία Πύλη.
Αφού επί αρκετή ώρα διήρκεσε η θ. Μετάληψη, σε λίγο η Θ. Λειτουργία τελειώνει. Οι 750 πιστοί μας είναι έτοιμοι να αποχωρήσουν. Ο π. Μελέτιος βγαίνει στην Ωραία Πύλη, και μετά το «Δι’ ευχών…»τους λέει να μη φύγουν από την εκκλησία ακόμα. Μετά από την πνευματική τροφή πού τους παρεσχέθη, η ιεραποστολή μας έχει ετοιμάσει και ένα δώρο γι’ αυτούς, από αλεύρι και λάδι για τον καθένα ξεχωριστά. Από την παραμονή είχε γίνει η σχετική προετοιμασία, είχε τοποθετηθεί σε νάυλον σακούλες το αλεύρι και είχε αγοραστεί το λάδι. Στους 130 εργάτες μας επί πλέον, είχε διανεμηθεί και κρέας. Στο δημοτικό νοσοκομείο και στις φυλακές, πάλι κρέας μαγειρεμένο, συνοδευόμενο με μπουκάρι. Ένας – ένας εξήρχετο από την πύλη της εκκλησίας κι εκεί έπαιρνε το μερίδιο του. Έβλεπες να γεμίζει το προαύλιο με χαρούμενα καί γελαστά πρόσωπα τόσο από τη Χάρη του γεννηθέντος Κυρίου, όσο καί από την ικανοποίηση της υλικής αυτής προσφοράς.
11.30 π.μ.: Η Θ.Λειτουργία και η διανομή τελείωσε. Οι πιστοί Χριστιανοί μας απεχώρησαν κι εμείς επιστρέφουμε στους χώρους της ιεραποστολής για να συνεχίσουμε το έργο της.
Αναλογιζόμαστε ότι η ιεραποστολή έχει τίς δυσκολίες της, τίς θλίψεις και τους πειρασμούς της. Έρχονται όμως και ορισμένες στιγμές σαν και αυτές πού ζήσαμε, όπου έβλεπες πρόσωπα χαρούμενα, αγιασμένα μετά από τη Θ. Κοινωνία κρατώντας τα δώρα στο χέρι να φεύγουν για τα σπίτια τους πού σε κάνουν να ξεχνάς όλες τίς πίκρες και αντιξοότητες και να λες ταπεινά: «Σ’ ευχαριστώ, Κύριε, πού με αξίωσες να είμαι κι εγώ εδώ, ανάμεσα σ’ αυτούς τους ελαχίστους αδελφούς, να τους συμπαρίσταμαι με τον τρόπο πού Εσύ θέλεις, κι’ ας μην αξιώθηκα να είμαι τίς ήμερες αυτές στην πατρίδα μου, στην πόλη μου, στην ενορία μας, στο σπίτι μου. Ας μην αξιώθηκα να νιώσω την οικογενειακή θαλπωρή στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, να ακούσω τα κάλαντα, να φτιάξω το χριστουγεννιάτικο δένδρο…».
”Πειραϊκή Εκκλησία” Δεκέμβριος 2003
ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΩΝ ΝΑΖΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΡΑΙΧ»