π. Στέφανος Στεφόπουλος
Πριν από το βάπτισμα γίνεται η κατήχηση κατά την οποία διαβάζονται ευχές και αφορκισμοί. Στην αρχή ο ιερέας φυσά 3 φορές στο πρόσωπο του βρέφους. Αυτό γίνεται γιατί με το Άγιο Βάπτισμα ο άνθρωπος δέχεται ανακαινισμό της ζωής του. Μια καινούρια ζωή αρχίζει γι’αυτόν. Το φύσημα συμβολίζει το πρώτο εμφύσημα του Θεού στον πρωτόπλαστο Αδάμ δια του οποίου του μετέδωσε “πνοή ζωής”. Γίνεται δε 3 φορές διότι δια της Αγίας Τριάδος πλάσθηκε στην αρχή ο άνθρωπος και τώρα με το βάπτισμα ακριβώς αναπλάσσεται.
Ένα πολύ σημαντικό θέμα σχετικά με το βάπτισμα είναι αυτό της επιλογής του αναδόχου, του νονού δηλαδή. Τα κριτήρια επιλογής, δυστυχώς, ποικίλλουν ανάλογα με τις ανάγκες και τα συμφέροντα. Πότε υποκρύπτουν αμαρτωλές και εμπαθείς σχέσεις μεταξύ “κουμπάρων”, πότε φανερώνουν κοσμική διάθεση, πότε συμφεροντολογική. Αναζητούμε τον πλούσιο κουμπάρο με τη μεγάλη οικονομική επιφάνεια, το διάσημο ή σημαίνοντα κουμπάρο(πολιτικό, ηθοποιό, εφοπλιστή) για να προσελκύσουμε την “υψηλή κοινωνία” και το μόνο που δεν μας ενδιαφέρει είναι το αν ο κουμπάρος έχει χριστιανικές ορθόδοξες αρχές και αν μπορεί να σταθεί ως πνευματικός πατέρας του παιδιού μας. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συνιστά στους αναδόχους:”Ας μη νομίζουν οι ανάδοχοι ότι είναι τυχαία η σχέση τους με τον αναδεκτό. Ας γνωρίζουν καλά ότι, εάν με τις συμβουλές τους οδηγήσουν τους αναδεκτούς στο δρόμο της αρετής, συμμετέχουν και οι ίδιοι στην πνευματική τους προκοπή. Αντίθετα, εάν εκείνοι ραθυμήσουν, θα είναι μεγάλη και η δική τους καταδίκη. Γι’αυτό υπάρχει συνήθεια να ονομάζουν τους αναδόχους πνευματικούς πατέρες, για να μάθουν έμπρακτα πόση φιλοστοργία πρέπει να δείχνουν προς τους αναδεκτούς τους κατά τη διδασκαλία της πνευματικής ζωής…” Γίνεται λοιπόν φανερό ότι οι ανάδοχοι φέρουν μεγάλη πνευματική ευθύνη απέναντι στους αναδεκτούς.
Εκ των ανωτέρω, καταλαβαίνουμε το λόγο για τον οποίο ο ανάδοχος πρέπει να είναι θεοφοβούμενος, να μην είναι δε ανήλικος ( πολλοί επιλέγουν ανήλικους κουμπάρους χωρίς να γνωρίζουν ότι “φορτώνουν” νέους ανθρώπους και παιδιά με ευθύνες που πιθανότατα δεν μπορούν να σηκώσουν) για να μπορεί υπεύθυνα να αναδεχθεί και στο άμεσο μέλλον να κατηχήσει.
Ακολουθούν οι εξορκισμοί με τους οποίους η Εκκλησία ελευθερώνει τον άνθρωπο από την τυραννία του Διαβόλου, με τη χάρη του Θεού. Επικαλείται την αγάπη του Θεού και τη δύναμή Του. Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων εξηγεί πως οι εξορκισμοί καθαρίζουν την ψυχή από τις δαιμονικές επιδράσεις και παρομοιάζει την ανάγκη καθαρισμού της ψυχής με τη βοήθεια των εξορκισμών με την ανάγκη καθαρισμού του χρυσαφιού από τα άλλα μέταλλα με τη βοήθεια της φωτιάς! Ακούμε σε μια ευχή να παρακαλεί ο ιερέας τον Θεό :”Σύζευξον τη ζωή αυτού άγγελον φωτεινόν…” Δια του λόγου αυτού ικετεύουμε τον Κύριο να αποστείλει στον βαπτιζόμενο Άγγελο φωτός. Είναι γνωστό ότι όλοι μας προστατευόμαστε από έναν άγγελο τον οποίον έχουμε μέχρι του τέλους της ζωής μας και τον οποίο λαμβάνουμε προ του βαπτίσματός μας ακριβώς με την ευχή αυτή. Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει πως ο άγγελός μας μένει κοντά μας εφ’όσον απέχουμε από τις αμαρτίες οι οποίες τον διώχνουν όπως ο καπνός διώχνει τις μέλισσες και η δυσοσμία τα περιστέρια!
Κατόπιν γίνεται η απόταξη του Σατανά και η σύνταξη με το Χριστό. Με την απόταξη ο φωτιζόμενος, ελεύθερος πλέον από την αιχμαλωσία του Διαβόλου, ομολογεί (στην περίπτωση του νηπιοβαπτισμού την ομολογία αυτή δίνει ο ανάδοχος για λογαριασμό του νηπίου) ότι αποχωρίζεται από τα έργα, την εξουσία, τους δαίμονες, την πομπή και τη λατρεία του Σατανά. Στο σημείο αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί πολλές φορές μπορεί άθελά μας από τη μια να αποτασσόμαστε το Σατανά και από την άλλη να τον προσκυνούμε με τις πράξεις μας. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση της χρησιμοποίησης των λεγομένων ματόχαντρων (δηλαδή της γνωστής μπλε χάντρας) για την προστασία από το “μάτι” αντί του τιμίου Σταυρού. Ενίοτε δε χρησιμοποιούμε ως μαρτυρικά σταυρούς που πάνω τους έχουν και μπλε χάντρες!!! Κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, οι προκαταλήψεις, οι δεισιδαιμονίες, οι αριθμοί (3,13 κ.λ.π.) και οι ημερομηνίες (Τρίτη ή Παρασκευή και 13 του μηνός), αλλά και η αντιμετώπιση του “ματιού” με χάντρες, σκόρδα, και άλλα “φαγώσιμα” όπως κρεμμύδια, ρόδια, όπως και μη “φαγώσιμα” ως είναι τα άλογο-πέταλα , όλα αυτά αποτελούν τη λεγόμενη “πομπή” και “λατρεία” του Διαβόλου την οποία -υποτίθεται-ότι ήδη έχει αποταχθεί(αρνηθεί) ο ανάδοχος κατά τη διάρκεια της κατηχήσεως!
Πόσο άσχημο είναι λοιπόν από τη μια να αρνούμαστε να συνταχθούμε με τα έργα του Σατανά, τουλάχιστον με τα λόγια μας και από την άλλη να πράττουμε τα αντίθετα με τα έργα μας και μάλιστα μέσα σε ένα τόσο σημαντικό και άγιο μυστήριο! Προσοχή λοιπόν!!! Αλλά θα συνεχίσουμε με το βάπτισμα προσεχώς.
* Κείμενο δημοσιευμένο στην εφημερίδα των Βορείων Προαστίων «Αμαρυσία»