π. Στέφανος Στεφόπουλος
Συνεχίζοντας την αναφορά μας στο μυστήριο του βαπτίσματος αυτή τη φορά ας μπούμε στο κύριο τμήμα του μυστηρίου που τελείται μπροστά στην κολυμβήθρα. Αρχικά διαβάζεται μια υπέροχη ευχή στη διάρκεια της οποίας αγιάζεται το νερό που από απλό νερό γίνεται αγιασμένο νερό με ιδιότητες ανάλογες με αυτές του Ιορδάνη ποταμού. Αυτό γίνεται δια του Αγίου Πνεύματος του οποίου την ζωοποιό δύναμη επικαλούμαστε. Ο Χριστός μας έδωσε εντολή να “αναγεννιόμαστε δια ύδατος και Πνεύματος Αγίου”. Μόνο η παρουσία του Αγίου Πνεύματος ιερουργεί την αναδημιουργία του ανθρώπου και όχι από μόνος ο άνθρωπος με τις δικές του δυνάμεις όπως ισχυρίζονται οι νεοεποχίτες!
Κατόπιν αλοίφεται ο άνθρωπος που μέλλει να βαπτισθεί με το λεγόμενο επορκιστό έλαιο(λάδι). Η χρίση με το λάδι επισφραγίζει τους εξορκισμούς που γίνονται στους κατηχούμενους. Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων λέει χαρακτηριστικά ότι το επορκιστό έλαιο συμβολίζει την αποκοπή του ανθρώπου από τις δαιμονικές δυνάμεις και την ένωσή του με το Χριστό. Εμείς, σήμερα, δίνουμε δυστυχώς σημασία στην εξωτερική ομορφιά του μυστηρίου, στις “προσταγές” της μόδας, στα στολίδια που θα δώσουν ωραίες φωτογραφίες και σε αυτά τα πλαίσια διαλέγουμε παντός είδους άσχετα αλλά και αντιαισθητικά ενίοτε μπουκαλάκια με λάδι πλαισιωμένα από δαντελίτσες, αρκουδάκια, κορδελίτσες, λουλουδάκια και άλλα πολλά.
Ενώ τα των 3 καταδύσεων και αναδύσεων εκ της κολυμβήθρας είναι λίγο ή πολύ γνωστά στους περισσότερους, τα του αγίου Χρίσματος παραμένουν άγνωστα. Για το λόγο αυτό ας αφιερώσουμε λίγο χώρο στο θέμα αυτό. Στους χρόνους των Αποστόλων το μυστήριο του Χρίσματος γινόταν μόνο από τους ίδιους, με την τοποθέτηση των χεριών τους πάνω στους βαπτισθέντες, δηλαδή με χειροθεσία. Η αύξηση όμως του αριθμού των τοπικών Εκκλησιών είχε ως αποτέλεσμα να μην επαρκούν οι Απόστολοι για την τέλεση του μυστηρίου του Χρίσματος. Έτσι η χειροθεσία αντικαταστάθηκε με τη χρίση του αγίου ελαίου ή μύρου, το οποίο ευλογούσε ο Επίσκοπος και έχριαν οι πρεσβύτεροι. Το μυστήριο του Χρίσματος είναι η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στο νεοφώτιστο. Οι σφραγισθέντες αναγνωρίζονται από το Χριστό και τους αγγέλους ως εικόνες του Θεού! Αμέσως μετά ο ιερέας χρίει διάφορα σημεία του σώματος του ανθρώπου σταυροειδώς και αξίζει να δούμε τι λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας μας για την πράξη αυτή. “Πρώτα”, λένε, “χρισθήκατε στο μέτωπο για να ελευθερωθείτε από τη ντροπή την οποία περιέφερε παντού ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, που παρέβη την εντολή του Θεού…Ύστερα χρισθήκατε στα αυτιά, για να αποκτήσετε τα αυτιά εκείνα για τα οποία λέγει ο Κύριος στο Ευαγγέλιο:”Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω…” Έπειτα χρισθήκατε στην όσφρηση, ώστε, έχοντας την αίσθηση του πνευματικού Μύρου,(δηλαδή του Αγίου Πνεύματος), να λέτε: “Χριστού ευωδία εσμέν…” Τέλος χρισθήκατε στο στήθος, ώστε, φορώντας τον θώρακα της δικαιοσύνης, να αντιστρατευόσαστε στις μεθοδείες του Διαβόλου”.
Στο τέλος σχεδόν του μυστηρίου ο ιερέας με μια βρεγμένη πετσέτα σπογγίζει(σκουπίζει) τα σημεία του σώματος που έχρισε με το άγιο Μύρο. Το βαθύτερο νόημα της απολούσεως αυτής είναι ότι πρέπει ο πιστός να ευλαβείται και την ύλη η οποία γίνεται μέσον του αγιασμού του. Το νερό, το λάδι και το Μύρο που χρησιμοποιούνται, με τις ευχές του ιερέως αγιάζονται και μεταδίδουν αγιασμό. Για το λόγο αυτό και οι ιερείς υπενθυμίζουν στις μητέρες να μην πλένουν τα παιδιά τους πριν από την τρίτη ημέρα μετά τη βάπτιση. Το πλύσιμο του σώματος των παιδιών πρέπει να γίνεται μέσα σε μια μεγάλη λεκάνη ή κουβά και το ίδιο ισχύει και για το πλύσιμο των ρούχων τα οποία πλένονται στο χέρι και ποτέ στο πλυντήριο. Τα νερά από το πλύσιμο του σώματος και των ρούχων χύνεται σε γλάστρες, ή σε τόπο όπου δεν κινδυνεύουν να βεβηλωθούν από ανθρώπους ή ζώα . Κατάλληλοι τέτοιοι τόποι θεωρούνται η θάλασσα, τα ποτάμια-τόποι με τρεχούμενο νερό δηλαδή. Αν όμως δεν έχουμε εύκολη πρόσβαση σε αυτά, τότε ας τα πηγαίνουμε πίσω στην εκκλησία (σε οποιαδήποτε εκκλησία και όχι αναγκαστικά σε αυτή που έγινε η βάπτιση) και εκεί θα χυθούν στο λεγόμενο χωνευτήριο-τόπος που προορίζεται για τέτοιες περιπτώσεις.
Πολύ περισσότερα μπορεί κανείς να γράψει σχετικά με το μυστήριο αυτό αλλά ο διαθέσιμος χώρος αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για κάτι τέτοιο. Για το λόγο αυτό ας μείνουμε στα όσα γράψαμε ως εδώ και ας έχουμε πάντα κατά νου ότι το άγιο Βάπτισμα είναι θεοδίδακτο μυστήριο και όχι κοινωνική εκδήλωση ή “κουμπαριά”! Προσοχή μεγάλη να δίνουμε στην επιλογή του νονού. Να είναι θεοφοβούμενος άνθρωπος με πνευματική ζωή, με αγώνα μετανοίας, εξομολόγηση, εκκλησιασμό, με χριστιανικές αρετές, όχι χριστιανός ορθόδοξος του Πάσχα και των Χριστουγέννων. Τότε το μυστήριο θα είναι ευλογημένο και το παιδί μας σε καλά χέρια. Χέρια Χριστού και όχι της…”τσέπης”!!
* Κείμενο δημοσιευμένο στην εφημερίδα των Βορείων Προαστίων «Αμαρυσία»