Κωνσταντίνος Ι. Χολέβας
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ & ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ
Μόνο μέσα στην ελληνορθόδοξη παράδοση διατηρούμε τον υγιή πατριωτισμό και αποφεύγουμε τα δύο άκρα: τον εθνοφυλετισμό και την εθνοαποδόμηση. Ας διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού την ευλογημένη επίδραση τής Ορθοδοξίας επί της εθνικής μας ταυτότητος.
Όμως, χρειάζεται και μία άλλη διευκρίνιση. Ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μας και οι άγιοί της αποδέχονται τον υγιή πατριωτισμό και καταδικάζουν τον εθνοφυλετισμό, τον ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία.
Ο Μέγας Βασίλειος πολλές φορές τόνιζε ότι ήταν υπερήφανος για την καταγωγή της μητρός του από αρχαία ελληνικά γένη, γεγονός πού αναφέρει και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον «Επιτάφιο» προς τον Βασίλειο. Όμως, αυτή η ελληνική του συνείδηση δεν εμπόδιζε τον Μέγα Βασίλειο να περιθάλπει ανθρώπους κάθε φυλής και θρησκεύματος στα φιλανθρωπικά ιδρύματα τής Βασιλειάδος.
Τον υγιή πατριωτισμό εξηγεί θαυμάσια ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στην 37η Επιστολή του3. Εκεί γράφει: «Μητέρα τιμάν των οσίων. Μήτηρ δε άλλη μεν άλλου, κοινή δε πάντων πατρίς». Δηλαδή, είναι ίδιον των ευσεβών ανθρώπων να τιμούν τη μητέρα τους. Όμως κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική μητέρα. Κοινή μητέρα όλων μας είναι η πατρίδα, άρα πρέπει να την αγαπούμε όπως ακριβώς και τη μητέρα μας. Το ίδιο πνεύμα με διαφορετικά λόγια αποδίδει και ο όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης λέγων: «Η πατρίδα είναι μία μεγάλη οικογένεια». Έτσι, λοιπόν, εμείς οι χριστιανοί αγαπούμε την πατρίδα και σεβόμαστε την ελληνικότητα, χωρίς να μισούμε την πατρίδα των άλλων και χωρίς να υποτιμούμε την πολιτιστική ταυτότητα κάθε διαφορετικού λαού ή ανθρώπου.
Η δημιουργική συμβολή τής Ορθοδοξίας στην ελευθερία και στην πολιτιστική μας ταυτότητα συνεχίζεται και μετά την Τουρκοκρατία διαψεύδοντας πλήρως τούς θεωρητικούς τής «παρενθέσεως». Το 1896 ο άγιος Νεκτάριος, Επίσκοπος Πενταπόλεως, ο θαυματουργός, έγραφε σέ μία περισπούδαστη πραγματεία του περί τής Ελληνικής Φιλοσοφίας τα εξής: «Ναι, ο Έλλην εγεννήθη κατά Θείαν Πρόνοιαν διδάσκαλος τής Ανθρωπότητος (…) Τούτο το έργον εκληρώθη αυτώ (…) Μαρτύριον η μακροβιότης αυτού, εξ ης δυνάμεθα αδιστάκτως να συμπεράνωμεν και την αιωνιότητα αυτού, διά το αιώνιον έργον τού χριστιανισμού, δι’ ου συνεδέθη ο Ελληνισμός». Και το 1940 στην εποποιία των Βορειοηπειρωτικών βουνών ο Έλληνας φαντάρος έβλεπε τη Παναγία μαυροφορεμένη να τον βοηθεί. Όχι, φυσικά, από μίσος προς τούς Ιταλούς, αλλά επειδή εκείνη τη στιγμή η αμυνόμενη Ελλάς είχε το δίκιο με το μέρος της.
Μόνο μέσα στην ελληνορθόδοξη παράδοση διατηρούμε τον υγιή πατριωτισμό και αποφεύγουμε τα δύο άκρα: τον εθνοφυλετισμό και την εθνοαποδόμηση. Ας διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού την ευλογημένη επίδραση τής Ορθοδοξίας επί της εθνικής μας ταυτότητος.
Από το νέο βιβλίο του Κωνσταντίνου Ι. Χολέβα
ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ & ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ
Εκδόσεις Έαρ
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΟΙ ΑΓΙΟΙ, ΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΚΑΙ Ο ΥΓΙΗΣ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ
Ο ΜΕΓΑΣ ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΤΑ «ΟΧΙ» ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΘΩΝΙΤΗΣ ΚΑΙ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ
ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΕΣ: ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
Η ΠΙΣΤΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗ ΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ
Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ Ο ΕΞ ΟΙΚΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΞΙΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ
Η ΣΤΑΥΡΟΑΝΑΣΤΑΣΙΜΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ: ΠΗΓΗ ΕΛΠΙΔΑΣ ΠΑΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Συγγραφέας: Κωνσταντίνος Ί. Χολέβας Φιλολογική επιμέλεια & επιμέλεια παραγωγής: Μαρία Νουβάκη-Κωνσταντίνου
© Εκδόσεις Έαρ & Κωνσταντίνος Ι. Χολέβας Μαυρομιχάλη 32,106 80 Αθήνα τηλ. 210-3638621 www.ear-books.com [email protected] 1 η έκδοση: Μάρτιος 2023 Κεντρική διάθεση: Βιβλιοπωλείο «Ό Σωτήρ» www.osotir.gr/shop | [email protected] Αθήνα: Σόλωνος 100 – τηλ: 210 3624349 Πειραιάς: Φίλωνος 34Α – τηλ: 210 4179022 Μαρούσι: Θέμιδος 4 – τηλ: 210 8064747 Θεσσαλονίκη: Πλ. Άγιας Σοφίας 6 – τηλ: 2310 272739 Πάτρα: Γούναρη 45 – τηλ: 2610 278993 Λεμεσός (Κύπρος): Ελλάδος 115 – τηλ: 25355081 Κ.Β.: 05-137 ISBN: 978-618-5368-68-5