π. Στέφανος Στεφόπουλος
Μετά την αναφορά μας στα θεία ιδιώματα του προσώπου του Θεού, είναι λίαν χρήσιμο να γνωρίζουμε και ορισμένα από τα χωρία που συναντά κανείς στην Αγία Γραφή και αναφέρονται άμεσα ή έμμεσα στην Αγία Τριάδα.
Αρχίζοντας από την Παλαιά Διαθήκη, συναντάμε την πρώτη νύξη περί υπάρξεως παραπάνω του ενός προσώπου στη φράση «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν» (Γενεσις, 1, 26), επίσης στο «Ιδού Αδάμ γέγονεν (έγινε) ως είς (ένας) εξ ημών (σαν κι εμάς)» (Γεν. 3, 2). Μια άλλη φράση βρίσκει κανείς στο χωρίο της Γενέσεως (18, 1εξ.) «Ώφθη δε αυτώ ο Θεός προς τη δρυί τη Μαμβρή, καθημένου αυτού…και ιδού τρεις άνδρες ειστήκεισαν επάνω αυτού…». Δηλαδή, Ο Θεός παρουσιάσθηκε στον Αβραάμ, ενώ ο πατριάρχης καθόταν κοντά στη βελανιδιά του Μαμβρή…είδε τρεις άνδρες να στέκονται απέναντί του όρθιοι. Είναι η γνωστή σε όλους μας φιλοξενία του Αβραάμ, όπου απεικονίζεται η Αγία Τριάδα. Ένας Θεός με τρία διαφορετικά πρόσωπα!
Σε άλλα σημεία της Π.Δ. γίνεται μνεία της υπάρξεως του Ιησού Χριστού με διάφορα ονόματα όπως «Εμμανουήλ» (Ησαΐας 7, 14), «παις (παιδί) Κυρίου» (Ησαΐας 52, 13), «υιός ανθρώπου» (Δανιήλ 7, 13), κ.α. αλλά δεν προβάλλεται ξεκάθαρα η Αγία Τριάδα διότι οι Ιουδαίοι κινδύνευαν να θεωρηθούν ως πολυθεϊστές αφού ζούσαν ανάμεσα σε ειδωλολατρικούς λαούς και έτσι να πέσουν και οι ίδιοι στην ειδωλολατρεία.
Στην Κ.Δ. όμως οι μαρτυρίες περί της Αγίας Τριάδος είναι αρκετές και σαφείς. Μια εξ αυτών συναντάμε στο σχετικό με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου χωρίο (Λουκ. 1, 35) «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου (Πατέρας-Θεός) επισκιάσει σοι, διό και το γεννώμενον (Υιός) άγιον κληθήσεται υιός Θεού».
Κατά την Βάπτισιν του Κυρίου (Ματθ. 3, 16 – Μαρκ. 1, 9 ως 11 – Λουκ. 3, 21 ως 22) συνέβη «βαπτισθείς δε ο Ιησούς ευθύς ανέβη από του ύδατος και ιδού ηνεώχθησαν οι ουρανοί και είδεν Πνεύμα Θεού (Άγιο Πνεύμα) καταβαίνον ωσεί περιστεράν ερχόμενον επ’ Αυτόν και ιδού φωνή εκ των ουρανών (Πατήρ) λέγουσα, ούτός εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ώ ευδόκησα».
Μεταξύ των τελευταίων λόγων του Κυρίου προς τους μαθητές Του, διαβάζουμε (Ιωαν. 14, 16 και 17) «καγώ (Ιησούς) ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον παράκλητον δώσει υμίν…το Πνεύμα της αληθείας». Με τη λέξη «παράκλητον» εννοεί ο Κύριος το Άγιο Πνεύμα. Γι αυτό λέμε στην προσευχή προς το Άγιο Πνεύμα «Βασιλεύ Ουράνιε Παράκλητε, το Πνεύμα της αληθείας…»
Τέλος, μετά την Ανάστασή Του ο Κύριός μας απευθυνόμενος στους μαθητές Του τονίζει «πορευθέντες ουν μαθητεύσατε…βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος…» (Ματθ. 28, 19).
Η παρουσία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος ομολογείται εξάλλου κάθε φορά που απαγγέλουμε το Σύμβολο της Πίστεως όπως επιτάσσουν οι δυο πρώτες Οικουμενικές Σύνοδοι «Πιστεύω εις έναν Θεόν Πατέρα Παντοκράτορα…Και εις ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν τον Μονογενή…Και εις το Πνεύμα το Άγιον…» Από δε την υμνολογία μας είναι χρήσιμο να μελετήσουμε και απομνημονεύσουμε το δοξαστικό του εσπερινού της Αγίας Πεντηκοστής που αναφέρει: «Δεύτε λαοί, την τρισυπόστατον Θεότητα προσκυνήσωμεν, Υιόν εν τω Πατρί, συν Άγίω Πνεύματι. Πατήρ γαρ αχρόνως εγέννησε Υιόν, συναίδιον και σύνθρονον ,και Πνεύμα άγιον ην εν τω Πατρί, συν Υιώ δοξαζόμενον. Μια δύναμις, μια ουσία, μια Θεότης ην προσκυνούντες πάντες λέγομεν Άγιος ο Θεός ο τα πάντα δημιουργήσας δι Υιού, συνεργία του Αγίου Πνεύματος. Άγιος ισχυρός, δι ου τον Πατέρα εγνώκαμεν, και το Πνεύμα το Άγιον επεδήμησεν εν κόσμω. Άγιος αθάνατος, το Παράκλητον Πνεύμα, το εκ Πατρός εκπορευόμενον, και εν Υιώ αναπαυόμενον. Τριάς αγία δόξα σοι». Δηλαδή, «Εμπρός λαοί να προσκυνήσουμε την Θεότητα που έχει τρεις υποστάσεις, τον Υιό που είναι στον Πατέρα μαζί με το Άγιο Πνεύμα (δηλ. το ένα πρόσωπο είναι μέσα στο άλλο και επικοινωνεί). Ο Πατήρ αχρόνως γέννησε τον Υιό που είναι παντοτεινός καθώς ο Πατέρας και κάθεται στον ίδιο θρόνο με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα ήταν μέσα στον Πατέρα, και δοξάζονταν μαζί με τον Υιό. Είναι Άγιος ο Θεός, που όλα τα δημιούργησε δια του Υιού, με τη συγκατάθεση του Αγίου Πνεύματος. Άγιος Δυνατός είναι ο Υιός δια του οποίου γνωρίσαμε τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα ήλθε στον κόσμο. Άγιος Αθάνατος είναι το Παρήγορο Πνεύμα, που εκπορεύεται από τον Πατέρα και αναπαύεται στον Υιό. Αγία Τριάδα σου ανήκει δοξολογία»!!! Αλήθεια, πόση σοφία και αγιοπνευματικό φωτισμό κρύβουν αυτά τα λόγια που ανακεφαλαιώνουν ολόκληρο το Τριαδικό μας δόγμα!
(Κείμενα δανείστηκαν από το βιβλίο του Καθ. Ν. Ξεξάκη «Δογματική Α’», Αθ. 1996, σελ. 111/127-116/132)
ΕΣΜΑΓ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ 2005-2006