του π. Ανανία Κουστένη (+)
6 Νοεμβρίου
Άγιος Παύλος ο Ομολογητής
Και τώρα πάμε στις 6 του μηνός Νοεμβρίου. Γιορτάζει και εδώ ένας μεγάλος άγιος της πρώτης χριστιανοσύνης, του 4ου μ.Χ. αιώνος, ο Άγιος Παύλος, αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ο ομολογητής.
Κατήγετο απ’ τη Θεσσαλονίκη μας. Μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στον άγιο αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως, Αλέξανδρο, του οποίου υπήρξε διάκονος και γραμματεύς. Πήρε απ’ τον άγιο Αλέξανδρο πάρα πολλά ο άγιος Παύλος. Ωφελήθηκε τα μέγιστα. Κι ήταν ένα αστέρι στη Βασιλεύουσα. Μια ομορφιά και μια χαρά μεγάλη, για όλους. Κι όλοι, —καλώς τον Φιλιππάκο— τον καμάρωναν κρυφά και φανερά.
Κι όταν στα 337 μαζί με τον Μέγα Κωνσταντίνο μας εκοιμήθη και ο άγιος Αλέξανδρος, αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ο Άγιος Αλέξανδρος γιορτάζει 30 Αυγούστου, ως γνωστόν, τότε κλήρος και λαός της Κωνσταντινουπόλεως, άρχοντες και αρχόμενοι, με μια φωνή, έκαμαν αρχιεπίσκοπο τους τον διάκονο του αγίου Αλεξάνδρου. Τον Παύλο. Και έτσι ετέθη το φως επί την λυχνίαν. Ο λύχνος στον λυχνοστάτη. Και εφώτιζε πάσι τοις εν τη οικία.
Ήλθε, όμως, στα πράγματα της αυτοκρατορίας ο Κωνστάντιος. Ο γυιός του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Καλός και αγαθός, Αλλά λίγο απρόσεκτος. Επηρεάστηκε πολύ από τους Αρειανούς. απ’ αυτή τη λαίλαπα. απ’ αυτή τη φοβερή αίρεση, που ‘κανε τόσο κακό στην Εκκλησία. Τόσο μεγάλο κακό, όσο δεν είχαν κάνει οι Διοκλητιανοί και οι Νέρωνες και οι υπόλοιποι. Έφερε τόση αναστάτωση. Δημιούργησε τόσο κακό. Και έστειλε πολλούς στην άβυσσο και στην πλάνη. Επηρεάζεται, λοιπόν.
Και τι κάνουν οι Αρειανοί; Όπου βλέπαν άγιο επίσκοπο, έκαμαν τα πάντα να τον βγάλουν απ’ αυτή τη θέση, να τον εξορίσουν. Νά τον φυλακίσουν. Να τον σκοτώσουν. Να τον μειώσουν. Να κάνουν ο,τιδήποτε. Επηρέασαν, λοιπόν, τον αφελή Κωνστάντιο, τον αυτοκράτορα, τον υιό του Μεγάλου Κωνσταντίνου, δυστυχώς. Εκείνος τι κάνει; Πιάνει και εξορίζει. Εξορίζει τον άγιο Παύλο. Κι εκείνος έφυγε και πήγε στη Ρώμη. Στην ορθόδοξη Ρώμη, τότε. Στον πάπα της, που ‘ταν ορθόδοξος και υπέροχος και υποστηρικτής των διωκομένων. Και φτάνοντας εκεί, βρήκε και τον άγιο Αθανάσιο, τον αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, που για τον ίδιο λόγο είχε διώξει ο Κωνστάντιος από την Αλεξάνδρεια. Τον ηρωικότερο των αγίων και τον αγιότερο των ηρώων, όπως έχει λεχθεί για τον άγιο Αθανάσιο.
Συναντήθηκαν, λοιπόν, στην αιωνία πόλη της Ρώμης και έκλαψαν, πήγαν στον πάπα, τους βοήθησε, και βρήκαν και τον αυτοκράτορα της Δύσεως, τον Κώνστα, γυιό του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ο οποίος ήταν τι; Ορθόδοξος, σαν τον πατέρα του, δεν επηρεάστηκε αυτός από τους Αρειανούς. Και τι κάνει, λοιπόν, ο Κώνστας ο Α’; Στέλνει μια γραφή στον αδελφό του Κωνστάντιο και του λέει: να τοποθετήσεις στους θρόνους των τους επισκόπους Παύλο και Αθανάσιο, αμέσως. Κι εκείνος το ‘πε και το ‘κανε. Τον άκουσε, δηλαδή, τον αδελφό του, και τους έβαλε στους θρόνους των.
Πέρασε αρκετό διάστημα, ωφελήθηκε η χριστιανοσύνη, Αλλά είχαν μανιάσει οι Αρειανοί. Και κατόρθωσαν να πείσουν ξανά, δυστυχώς, τον Κωνστάντιο να βγάλει από τους θρόνους των και τον Αθανάσιο και τον Παύλο τον Α’, Κωνσταντινουπόλεως αρχιεπίσκοπο, το ‘μαθε, λοιπόν, ο Κώνστας και γράφει πάλι μια γραφή. Και λέει στον αδελφό του: μην το ξανακάνεις αυτό, βάλε τον Παύλο και τον Αθανάσιο στη θέση τους. Και γρήγορα. Αν δεν το κάνεις, θα πάρω τα στρατεύματα και θα έλθω και θα βγεις από τη μέση. Το φοβήθηκε ο άλλος. Τα χρειάστηκε τότε. Γιατί ο Κώνστας ήταν ορθόδοξος και αποφασιστικός και γενναίος. Και προστάτης. Α, ρε Κωνσταντά!
Λοιπόν. Και τι κάνει ο Κωνστάντιος; Αμέσως ακούει και πράττει. Γιατί ο ένοχος φοβάται και τον ίσκιο του. Όχι τον αδελφό του με τα στρατεύματα! Αυτό Είναι σημαντικό. Και αποκαθιστά στους θρόνους των και τον Παύλο και τον Αθανάσιο.
Αλλά, έλα, όμως, που στα 350 μ.Χ. ο Κώνστας εκοιμήθη, πήγε στον φιλάνθρωπο Χριστό και στον μεγάλο πατέρα του, τον άγιο και ισαπόστολο Κωνσταντίνο. Και τότε ο Κωνστάντιος έμεινε μόνος του και αλώνιζε. Τον πήγαιναν και τον έφερναν οι αιρετικοί και τον έκαναν ό,τι ήθελαν. Γι’ αυτό και τώρα τον εξανάγκασαν να εξορίσει τον Παύλο. Και τον έστειλε στην Κουκουσό της Αρμενίας. Εκεί που λίγο αργότερα πήγε και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Απ’ την Κωνσταντινούπολη κι αυτός, αρχιεπίσκοπος ων. Πήγε στην εξορία, λοιπόν, κι εκεί έκανε τον αγώνα του. Έκανε την έρημο Εκκλησία. Και έτρεχαν από παντού, να τον βρούνε, να πάρουν την ευχή του, τη συμβουλή του, την ευλογία του. Να τον ενισχύσουν. Να τον φροντίσουν. Να τον εμψυχώσουν. Άνθρωπος ήταν κι αυτός!
Και τα έβλεπαν αυτά οι Αρειανοί και εμάνιαζαν. Και λέει: Τον διώξαμε και τι του κάναμε; Όλος ο κόσμος τρέχει σ’ εκείνον. Έχει στα χέρια του όλους τους χριστιανούς. Αυτός κυβερνάει. Αυτός είναι και αυτοκράτορας και αρχιερέας. Και πατέρας όλου του κόσμου και της οικουμένης . Τους πήγαινε πολύ! Γιατί φθονούσαν, σαν τον διάβολο αυτοί. Τον οδηγό τους. Και πήγαν, μια μέρα, αρκετοί απ’ αυτούς και πολλοί μανιασμένοι και δαιμονισμένοι, θα λέγαμε, και τον βρήκαν να λειτουργεί. Και έλαμπε. Έλαμπε ο άγιος Παύλος. Ο αδικημένος Παύλος. Έλαμπε. Κι εκείνοι, τότε, ορμούν στην εκκλησία, που ‘χε και κόσμο αρκετό, και πάνε κατ’ ευθείαν στο άγιο θυσιαστήριον, του βουτάν το ωμοφόριο και το κάνουν κρεμάλα. Αγχόνη. Και τον έπνιξαν με το ωμοφόριό του. Το διάσημο της αρχιεροσύνης. το διακριτικόν του βαθμού του.
Και ήταν τότε 6 Νοεμβρίου του 355 μ.Χ. Και έπνιξαν, λοιπόν, στην Κουκουσό τον άγιο Παύλο. Τον ομολογητή. Τον αντρειωμένο Θεσσαλονικέα, που πρόσφερε τόσα πολλά στην ορθοδοξία και στη χριστιανοσύνη. ας πρεσβεύσει και τώρα για την πατρίδα του τη Θεσσαλονίκη, που κινδυνεύει από τους Σκοπιανούς και τους υπόλοιπους, μαζί με τον άγιο Δημήτριο και με την Παναγία, να έλθει το καλό, να διατηρηθεί το καλό, που υπάρχει, και να σταματήσουν αυτές οι αλλότριες φωνές και οι υπόλοιπες ενέργειες. Γιατί, να ξέρουν και οι Σκοπιανοί, και οι άλλοι, που ‘ναι από πίσω, ότι ζει Κύριος ο Θεός. Ζει Κύριος ο Θεός! Κι αν θέλουν, ας κάθονται καλά κι ας προσέχουν λιγάκι, να μην την βρουν από ‘κεί που δεν περιμένουν, απ’ τον αστάθμητο παράγοντα, που Είναι ο Κύριος και η Εκκλησία Του.
Φθινοπωρινό Συναξάρι τόμος Β΄, του π. Ανανία Κουστένη του Αρχιμανδρίτη π. Ανανία Κουστένη
Εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία 2008 – Για την αντιγραφή: Παναγιώτης Κακάμπουρας – https://www.zoiforos.gr