Αρχιμ. Δανιήλ Γούβαλης (+)
ΘΑΥΜΑΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η ΧΕΙΡΟΤΟΝΙΑ ΣΕ ΕΠΙΣΚΟΠΟ
Αν παρομοιάσουμε την Εκκλησία με ένα πελώριο οικοδόμημα που στηρίζεται σε πολλές κολώνες, αυτές είναι οι άγιοι Πατέρες. Οι μεγάλοι Ιεράρχες με την πνευματική τους δύναμι, με την άνωθεν ισχύν, εστήριξαν το ιερό οικοδόμημα και το προστάτευσαν από κλονισμούς και σεισμούς. Ανάμεσα στους κορυφαίους εκ των αγίων Πατέρων συγκαταλέγεται και ο αρχιεπίσκοπος Καισαρείας Καππαδοκίας Βασίλειος, αυτός που ενώ ακόμη ζούσε ωνομάσθηκε Μέγας.
Όλη του η ζωή είναι ένα μεγάλο θαύμα. Κατέπληξε όχι μόνο τους Χριστιανούς, αλλά και τους υπεναντίους. Μέσα σ’ ένα αδύναμο οσιακό σώμα κρυβόταν ένας φωτεινός και μεθοδικός νους, μία φιλάνθρωπη ψυχή, ένας αδαμάντινος χαρακτήρας.
Γνώρισε μεγάλες αναβάσεις στον χώρο του Πνεύματος. Αγάπησε όσο λίγοι το Άγιο Πνεύμα κι έγραψε τα πιο ωραία λόγια γι’ αυτό. Όταν κάποτε, σε νεαρή ηλικία, μελέτησα την μεγάλη του πραγματεία «περί Αγίου Πνεύματος», ένοιωσα πρωτοφανή κατάπληξι. Και μόνο αυτό το έργο του αν σωζόταν, θα κατεδείκνυε το θεολογικό του μεγαλείο. Έχει χαρακτηρισθή ως διαμάντι της Πατερικής γραμματείας. Συγκαταλέγεται στα πιο ωραία δογματικά δοκίμια.
Αγάπησε πολύ το Άγιο Πνεύμα, και συχνά έβλεπε στην ζωή του τις υπερφυσικές του εκδηλώσεις. Μερικές απ’ αυτές μπορούμε να τις δούμε τώρα, ξεφυλλίζοντας το άγιο βιβλίο της ζωής του.
Αρχίζουμε με την χειροτονία του σε επίσκοπο. Το 370 μ.Χ. βρήκε ο θάνατος τον γηραιό επίσκοπο Καισαρείας Ευσέβιο. Οι ευσεβείς Χριστιανοί έστρεψαν τα βλέμματά τους προς το πρόσωπο του Μ. Βασιλείου. Ήθελαν να τον δουν στον μητροπολιτικό θρόνο. Τελικά εκπληρώθηκε ο πόθος τους.
Αλλά η άνοδος του Βασιλείου στον θρόνο της Καισαρείας ήταν ένα μεγάλο θαύμα, γιατί οι δυσκολίες που παρενεβλήθησαν ήταν πολύ ισχυρές.
Κατ’ αρχήν έφεραν εμπόδια οι άρχοντες. Ο διοικητής της επαρχίας, οι πέριξ αυτού, καθώς και διάφοροι πονηροί κάτοικοι της πόλεως αντιτάχθηκαν με κάθε μέσο στην εκλογή του. Έπρεπε, βλέπετε, να κάνουν το χατήρι των ισχυρών της ημέρας. Ο αυτοκράτωρ Ουάλης ήθελε μητροπολίτη αρειανόφρονα. Κυνηγούσε τους Ορθοδόξους και υποστήριζε τους Αρειανούς και Αρειανίζοντες.
Και αρκετοί από τον φτωχό λαό που είχαν ευεργετηθή από τον Μέγα Βασίλειο επηρεάσθηκαν από τους άρχοντες της πόλεως και βρέθηκαν αντιμέτωποί του.
Ο αγώνας ήταν δύσκολος. Οι Αρειανοί δεν ήθελαν να τον χάσουν. Τότε στην Ανατολή δύο ήταν τα κέντρα των Ορθοδόξων, η Αλεξάνδρεια και η Καισάρεια. Οι αιρετικοί ζητούσαν να πέσουν αυτά τα κάστρα. Γι’ αυτό γινόταν δυσχερής η εκλογή του Βασιλείου. Οι κατηγορίες, οι επικρίσεις και οι συκοφαντίες εναντίον του έδιναν και έπαιρναν. Μεταξύ των άλλων ετόνιζαν ότι δεν μπορεί να εκλεγή επίσκοπος ο Βασίλειος, διότι δεν διαθέτει την απαραίτητη υγεία και σωματική δύναμι.
Στην κρίσιμη αυτή περίστασι βοήθησε η δραστηριοποίησα μερικών σεβασμίων Ιεραρχών που παρά το γήρας τους ή τις δυσκολίες μεταβάσεως ως την Καισάρεια ξεκίνησαν κι έφθασαν εκεί, για να επηρεάσουν τα πράγματα υπέρ του Βασιλείου. Συγκινητική ήταν η παρουσία του γέροντος επισκόπου Γρηγορίου, του πατέρα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Αν και δυσκίνητος λόγω υπερβολικού γήρατος, αν και ασθενής και ετοιμοθάνατος, κατόρθωσε να φθάση ως την Καισάρεια.
Μεγάλη υπήρξε και η συμβολή ενός εκλεκτού επισκόπου, του Σαμοσάτων Ευσεβίου. Ήταν ενάρετος, νέος, μορφωμένος, ζηλωτής της Ορθοδόξου πίστεως, φίλος του Μεγάλου Βασιλείου. Βέβαια, επειδή προερχόταν από ξένη μητρόπολι, δεν είχε δικαίωμα ψήφου, όμως με το κύρος που διέθετε επηρέασε τα πνεύματα. Ανεπτέρωσε το φρόνημα των Ορθοδόξων επισκόπων. Αυξήθηκαν οι ελπίδες για την εκλογή του Βασιλείου.
Έτσι το έτος 370 ο Μ. Βασίλειος σε ηλικία σαράντα ετών εκλέγεται επίσκοπος Καισαρείας. Σε λίγο έγινε και η χειροτονία του. Στην τελετή προεξήρχε ο γερο-Γρηγόριος της Ναζιανζού.
Το πως ο γερο-Γρηγόριος έφθασε από την Ναζιανζό στην Καισάρεια, το πως έλαβε μέρος στις συνεδριάσεις για την εκλογή και στην τελετή της χειροτονίας, είναι ανεξήγητο. Πρόκειται πράγματι για υπερφυσικό σημείο.
Ας δώσουμε όμως τον λόγο στον γυιό του, τον Θεολόγο: «Έπρεπε να νικήση το Άγιο Πνεύμα. Και πράγματι νίκησε με μεγάλη νίκη. Παρεκίνησε από πολύ μακρυά άνδρες ονομαστούς για την ευσέβειά τους και γεμάτους ιερό ζήλο να έρθουν να τον χρίσουν επίσκοπο. Μεταξύ αυτών παρεκίνησε και τον δικό μας νέο Αβραάμ και πατριάρχη, δηλαδή τον πατέρα μου. Μάλιστα στον πατέρα μου συνέβη και κάτι θαυμάσιο. Δεν ήταν που έσβηνε από το μεγάλο γήρας, αλλά βασανιζόταν και από αρρώστια και βρισκόταν μπροστά στις έσχατες αναπνοές. Παρ’ όλα αυτά παίρνει την τολμηρή απόφασι να ξεκινήση για την Καισαρεία, για να βοηθήση με την ψήφο του. Έλαβε θάρρος και κουράγιο από το Άγιο Πνεύμα.
Και ας ειπώ τα υπόλοιπα σύντομα: Ξεκίνησε σαν νεκρός μέσα σε φορείο σαν σε τάφο και επέστρεψε νέος, ευσθενής, όρθιος. Δυνάμωσε από το χέρι του που έχρισε, από το επισκοπικό χρίσμα, και δεν είναι υπερβολικό να το πω, από την κεφαλή του χρισθέντος επισκόπου».
Στην τελετή της χειροτονίας του Μ. Βασιλείου εκδηλώθηκε έντονα η παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Την ώρα που ο γερο-Γρηγόριος, επικεφαλής των άλλων επισκόπων, έβαλε το χέρι του στην κεφαλή του Βασιλείου, ένοιωθε τόση αγαλλίασι το Άγιο Πνεύμα που εχρίετο ένα τόσο εξαίρετο «σκεύος εκλογής», ώστε προσέφερε και κάποια μεγάλη χαρά στον χειροτονούντα γέροντα Γρηγόριο. Τον επλημμύρισε με χάρι, με χαρά, με υγεία, με δύναμι. Κατά κάποιο τρόπο εχρίσθη και αυτός από το Άγιο Πνεύμα.
Ο γυιός του Γρηγόριος σχολιάζει ωραιότατα το θαυμαστό γεγονός:
«Πόνος υγίειαν χαρίζεται και προθυμία νεκρούς ανίστησι και πηδά γήρας χρισθέν τω Πνεύματι».
Ο κουρασμένος και κατάκοπος πατέρας του έγινε υγιής. Η προθυμία που είχε να αγωνισθή για την εκλογή του Βασιλείου, τον ανέστησε από νεκρό. Σχεδόν νεκρός ήταν. Ο γέροντας εχρίσθη με την δύναμι του Αγίου Πνεύματος. μπορούσε τώρα και να πηδάη.
Όταν χειροτονούνται ευλαβείς άνδρες, τότε το Άγιο Πνεύμα χαίρει υπερβολικά και σκορπίζει μεγάλες ευλογίες στον χειροτονούμενο, σ’ αυτόν που χειροτονεί και στους κληρικούς που συμμετέχουν στην Θ. Λειτουργία και χειροτονία.
Από εκμυστηρεύσεις κληρικών έχουμε πολλά να πούμε επ’ αυτού. Τα υπερφυσικά βιώματα που έζησαν την ημέρα της χειροτονίας των ή της συμμετοχής των σε τελετή χειροτονίας εκλεκτών προσώπων, δεν περιγράφονται. Ούτε φυσικά και παρουσιάζονται σε κύκλους ευρέων ακροατηρίων. Άλλοτε οι υπερφυσικές δωρεές γίνονται την στιγμή της χειροτονίας, άλλοτε την ώρα που κρατάει ο χειροτονηθείς στην παλάμη του τον Άρτο της Θ. Ευχαριστίας, άλλοτε την ώρα της Θ. Κοινωνίας και άλλοτε μετά την λήξι της τελετής κατά την διάρκεια αυτής της ευλογημένης ημέρας.
Αυτά τα ανεκλάλητα βιώματα ενέχουν και κάποια προφητική σημασία. Δηλώνουν ότι το πρόσωπο που χειροτονήθηκε θα διαπρέψη μέσα στην Εκκλησία και θα δοξάση το όνομα του Κυρίου, ο οποίος έχυσε το αίμα του για να αποκτήση την Εκκλησία.
Αν το κείμενό μας το διαβάζουν και κάποιοι Ιεράρχες, αυτοί καταλαβαίνουν καλά τι εννοούμε. Ας θυμηθούν τι ένοιωσαν την ώρα που χειροτόνησαν κάποιο πρόσωπο, που ήταν άξιο της θεϊκής δωρεάς.
Πάντως ο γερο-Γρηγόριος της Ναζιανζού μόλις ακούμπησε το χέρι του πάνω στο άγιο και σοφό κεφάλι του Μ. Βασιλείου, για να το χρίση με το επισκοπικό χρίσμα, έγινε άλλος άνθρωπος. Πλημμύρισε από ισχύ, αυτός ο μέχρι τότε ανίσχυρος και μισοπεθαμένος. «Πήδα γήρας χρισθέν τω Πνεύματι».
Από το βιβλίο: Η ΕΚΠΛΗΞΙΣ ΤΟΥ ΥΠΕΡΦΥΣΙΚΟΥ
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ