ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ
Αποφυγή της μελέτης
βιβλίων με ψευδοδιδασκαλίες
ΠΑΛΙ ΣΟΥ προσφέρω, πιστό παιδί της Ανατολικής Εκκλησίας, λόγια συμβουλευτικά, λόγια ειλικρινή και αγαθά. Δεν ανήκουν σ’ έμενα αλλά στους άγιους πατέρες. Από τα συγγράμματα τους προέρχονται όλες μου οι νουθεσίες.
Φύλαξε τον νου και την καρδιά σου από τις διδασκαλίες του ψεύδους. Μη συζητάς για τη χριστιανική πίστη με ανθρώπους που δηλητηριάστηκαν από το ψεύδος. Μη διαβάζεις βιβλία για τον χριστιανισμό γραμμένα από ψευδιδιδασκάλους.
Στην αλήθεια βρίσκεται το Πνεύμα το Άγιο, το Πνεύμα της Αλήθειας. Στο ψεύδος βρίσκεται και ενεργεί το πνεύμα του διαβόλου, που είναι ψεύτης και πατέρας του ψεύδους.
Όποιος διαβάζει τα βιβλία των ψευδοδιδασκάλων, κοινωνεί με το πονηρό και σκοτεινό πνεύμα του ψεύδους. Το επιβεβαιώνουν οι φωστήρες της Εκκλησίας, οι άγιοι πατέρες. Γράφει, για παράδειγμα, ο ιερομάρτυρας όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: «Να μη διαβάζει κανείς εκείνα που δεν αρέσουν στον Θεό… Ποια η ανάγκη να λάβει πνεύμα ακάθαρτο αντί Πνεύμα Άγιο;».
Αν ο νους και η καρδιά σου είναι άγραφα, τότε η Αλήθεια και το Πνεύμα ας γράψουν επάνω τους τις εντολές του Θεού και την πνευματική Του διδασκαλία. Αν, πάλι, άφησες να γραφούν στις πλάκες της ψυχής σου διάφορες έννοιες και εντυπώσεις, χωρίς να εξετάσεις με σύνεση και προσοχή ποιος και τι έγραψε σ’ αυτές, τότε σβήσε και καθάρισε με τη μετάνοια ό,τι αντίθεο έχουν γράψει τα χέρια ανθρώπων. Μόνο του Θεού το χέρι ας γράφει στις πλάκες της ψυχής σου. Ετοίμασε γι’ Αυτό τον νου και την καρδιά σου, καθαρίζοντάς τα με τη ζωή της σωφροσύνης και της ευσέβειας. Έτσι, με τις προσευχές σου και με τη μελέτη ιερών βιβλίων, στις πλάκες της ψυχής σου θα γράφεται μυστικά ο νόμος του Πνεύματος.
Αν ανήκεις στα παιδιά της οικουμενικής Ανατολικής Εκκλησίας, από τα θρησκευτικά βιβλία να διαβάζεις μόνο εκείνα που έχουν γραφεί από τους αγίους πατέρες της. Η ίδια σού το ζητάει. Αν δεν συμφωνείς, τότε δεν είσαι παιδί της Εκκλησίας αλλά κριτής της. Είμαι στενοκέφαλος, μονόπλευρος, αμόρφωτος; Ας είμαι. Προτιμώ να έχω όλα αυτά τα ελαττώματα και να υπακούω στην Εκκλησία, παρά να είμαι ένας «έξυπνος», «ανοιχτόμυαλος» και «σοφός», που παρακούει την Εκκλησία και χωρίζεται απ’ αυτήν. Τα πιστά και αληθινά παιδιά της ακούνε ευχάριστα τα λόγια μου και συμφωνούν μαζί μου, γνωρίζοντας ότι όσοι θέλουν ν’ αποκτήσουν την ουράνια σοφία, πρέπει ν’ απαρνηθούν τη δική τους, τη γήινη, όσο μεγάλη κι αν είναι.
«Κανένας, λοιπόν, ας μην ξεγελά τον εαυτό του. Όποιος από σας νομίζει πως είναι σοφός με τα μέτρα αυτού εδώ του αιώνα, ας γίνει μωρός, για να γίνει έτσι πραγματικά σοφός. Επειδή ό,τι ο κόσμος τούτος θεωρεί σοφία, στα μάτια του Θεού είναι μωρία». Η σοφία του κόσμου είναι έχθρα εναντίον του Θεού. Αυτή δεν υποτάσσεται στον θεϊκό νόμο, αλλά κι ούτε μπορεί να υποταχθεί. Τέτοια ήταν εξαρχής και τέτοια θα παραμείνει ως το τέλος, τότε που «η γη και όλα όσα έγιναν πάνω της» -μαζί μ’ αυτά και η γήινη σοφία- «θα κατακαούν».
Η αγία Εκκλησία μας επιτρέπει να διαβάζουν τα βιβλία των ψευδοδιδασκάλων μόνο εκείνα τα μέλη της των οποίων η ψυχή είναι θεραπευμένη από τα πάθη και ο νους φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα. Αυτοί διαθέτουν την αρετή της διακρίσεως, με την οποία ξεχωρίζουν αλάθητα το καλό από το κακό και την αλήθεια από το ψεύδος. Γιατί το κακό πολύ συχνά κρύβεται πίσω από τη μάσκα του καλού και το ψεύδος πίσω από τη μάσκα της αλήθειας.
Οι αληθινά φιλόθεοι χριστιανοί, που γνωρίζουν την κοινή αδυναμία των ανθρώπων, φοβούνται το δηλητήριο της αιρέσεως και του ψεύδους. Γι’ αυτό με κάθε τρόπο αποφεύγουν τις συνομιλίες μ’ εκείνους που έχουν δηλητηριαστεί από ψευδοδιδασκαλίες και από την ανάγνωση αιρετικών βιβλίων. Έχοντας μπροστά στα μάτια τους τις πτώσεις του πολύμαθου Ωριγένη, του λογομάχου Αρείου, του εύγλωττου Νεστορίου και τόσων άλλων πλούσιων σε κοσμική σοφία, που καταστράφηκαν από την αυτοπεποίθηση και την έπαρσή τους, δεν επιζητούν παρά τη σωτηρία τους. Και τη βρίσκουν με τη φυγή από την πλάνη και με την ακριβή υπακοή στην Εκκλησία.
Οι πνευματοφόροι άγιοι ποιμένες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας διάβαζαν, βέβαια, τα συγγράμματα των θεομάχων αιρετικών. Ήταν, όμως, αναγκασμένοι να το κάνουν για το καλό της λογικής ποίμνης τους. Με τον δυνατό τους λόγο, λόγο πνευματικό, αποκάλυπταν την πλάνη, που κρυβόταν πίσω από φαινομενικά μεγάλη ευσέβεια και αγιότητα, και πληροφορούσαν τους χριστιανούς για τον κίνδυνο που διέτρεχαν. Εσύ κι εγώ, όμως, πρέπει απαραίτητα να φυλαγόμαστε από την ανάγνωση βιβλίων γραμμένων από ψευδοδιδασκάλους. Και ψευδοδιδάσκαλος είναι καθένας που γράφει για τον Χριστό ή τη χριστιανική πίστη και ηθική, χωρίς να ανήκει στην Ανατολική Εκκλησία, τη μία και μόνη αγία.
Πες μου, πως είναι δυνατό να σ’ αφήσω να διαβάζεις κάθε βιβλίο, όταν ο συγγραφέας του σε οδηγεί όπου εκείνος θέλει, πείθοντάς σε να συμφωνείς μ’ όλα εκείνα, στα οποία του χρειάζεται η σύμφωνη άποψή σου, και να απορρίπτεις όλα εκείνα, τα οποία του χρειάζεται να απορρίψεις;
Η πείρα αποδεικνύει πόσο καταστροφικές είναι οι συνέπειες από την ανάγνωση βιβλίων με κακοδοξίες. Τόσα και τόσα μέλη της Εκκλησίας μας συναντούμε, που έχουν τις πιο συγκεχυμένες, τις πιο λαθεμένες, τις πιο παράδοξες και αντιεκκλησιαστικές ιδέες για τον χριστιανισμό, ιδέες που οικειώθηκαν με την ανάγνωση αιρετικών βιβλίων!
Μην προσβάλλεσαι, φίλε μου, με τις προειδοποιήσεις μου. Δεν θέλω παρά το αληθινό καλό σου. Ένας πατέρας, μια μητέρα, ένας καλός παιδαγωγός δεν θα ανησυχήσουν για το αθώο και άπειρο νήπιο, που απαρατήρητο θα θελήσει να μπει σ’ ένα δωμάτιο γεμάτο φαγητά, όταν ανάμεσα σ’ αυτά υπάρχουν και δηλητηριασμένα;
Ο θάνατος της ψυχής είναι ασύγκριτα πιο φοβερός από τον θάνατο του σώματος. Το θνητό σώμα θα αναστηθεί, και συχνά ο θάνατός του γίνεται αιτία ζωής της ψυχής. Αντίθετα, η ψυχή που θανατώνεται από το κακό γίνεται θυσία στον βωμό του αιώνιου θανάτου. Την ψυχή μπορεί να τη θανατώσει μια και μόνο σκέψη, όταν Αυτή είναι βλάσφημη.
«Θα έρθει καιρός», προειδοποίησε ο άγιος απόστολος, «που οι άνθρωποι δεν θα ανέχονται τη σωστή διδασκαλία, αλλά θα συγκεντρώνουν γύρω τους πλήθος από δασκάλους, που να ταιριάζουν με τις επιθυμίες τους, για ν’ ακούνε αυτά που τους αρέσουν. Θα κλείσουν τ’ αυτιά τους στην αλήθεια και θα στραφούν στα παραμύθια».
Μην ελκύεσαι από τους εντυπωσιακούς τίτλους βιβλίων που σού υπόσχονται χριστιανική τελειότητα, ενώ έχεις ανάγκη από νηπιακή πνευματική τροφή. Μην ελκύεσαι από τις υπέροχες εκδόσεις ούτε από τη γλαφυρότητα και τη δύναμη του ύφους οποιουδήποτε συγγραφέα ούτε από τη μυθική αγιότητά του, αγιότητα αποδειγμένη τάχα με πλήθος θαυμάτων. Η ψευδοδιδασκαλία δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει κάθε απάτη, για να παρουσιαστεί σαν αλήθεια κι έτσι πιο εύκολα να δηλητηριάσει την ψυχή. Η ψευδοδιδασκαλία, άλλωστε, Αυτή καθεαυτή είναι απάτη. Οι ψευδοδιδάσκαλοι απατούν, αφού πρώτα απατήθηκαν οι ίδιοι, όπως γράφει πάλι ο απόστολος: «Πονηροί άνθρωποι και απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο· θα απατούν τους άλλους και θα απατώνται κι οι ίδιοι».
Αληθινά καλό βιβλίο και ουσιαστικά ωφέλιμο είναι εκείνο που γράφτηκε από ένα άγιο μέλος της Ανατολικής Εκκλησίας, της οποίας έχει την έγκριση και την αποδοχή.
ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ ΜΠΡΙΑΝΤΣΑΝΙΝΩΦ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ ΚΑΙ ΜΑΥΡΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ – ΑΣΚΗΤΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ Α’ – ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2009 – Σελ.130-134 – ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ