ΑΝΤΩΝΙΟΥ Β. ΠΙΣΣΑΝΟΥ
Αιχμάλωτοι τού Κεμάλ
Πρωτοφανή μαρτύρια
και ανελέητες σφαγές
Όλοι έχουμε την εντύπωσιν, ότι ο Τουρκικός στρατός θα αρνηθεί να μπει στην Σμύρνη, και ότι ο Ελληνικός στρατός κατά την υποχώρησίν του θα φρόντιζε να καταστρέψη τις συγκοινωνίες. Καθησυχάζομεν αφ’ ετέρου διότι τα ξένα πολεμικά πλοία, είχαν βγάλει αγήματα πεζοναυτών, διά την φρούρησιν των προξενείων των, των εκκλησιών και των σχολείων των, και δεν αμφιβάλλομεν ότι θα φρουρήσουν και ημάς ως Χριστιανούς και Συμμάχους των.
Ξημέρωσε η 27η Αύγουστου, τού αλησμόνητου διά τούς Έλληνες έτους 1922. Ο αδελφός μου δεν ήθελε να φύγωμε, λέγων ότι δεν ήτο ανάγκη και ότι αν μπουν οι Τούρκοι δεν θα μας πειράξουν λαμβανομένου υπ’ όψει ότι γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμεν υπό Τουρκικήν Διοίκησιν. Αυτήν την γνώμην έχουν δυστυχώς και πολλοί άλλοι.
Αλλοίμονο τώρα εις τούς επί της Ελληνικής Διοικήσεως εχθρούς των, όταν τούς συνελάμβανον. Τούς έσφαζον για να… διασκεδάσουν. Αι γυναίκες συνελαμβάνοντο, ητιμάζοντο εν μέση οδό, και κατόπιν εσφάζοντο. Αι οικίαι και τα καταστήματα ελεηλατούντο. Ο φανατισμός των Τούρκων είχε φθάσει εις το κατακόρυφον. Εις την λεηλασίαν και εις τας σφαγάς ελάμβανε μέρος και ο στρατός. Στρατιώται οπλισμένοι με μάχαιρας, επλησίαζον τούς διαβάτες πού φορούσαν καπέλλα, τούς αφαιρούσαν ό,τι πολύτιμον έφερον επάνω των, και κατόπιν τούς εφόνευον κατά τον αγριώτερον τρόπον.
Εις τα γύρω χωριά η κατάστασις είναι πολύ χειροτέρα. Οι εκμανέντες Τούρκοι σπάζουν τις πόρτες των χριστιανικών σπιτιών, μπαίνουν μέσα και αρπάζουν όσα τιμαλφή βρίσκουν. Σκοτώνουν τούς άνδρες και τις ηλικιωμένες γυναίκες, και οργιάζουν επάνω στα κορίτσια. Μηχανεύονται τα πλέον αφάνταστα μέσα διά να κορέσουν τα πάθη των, και διά να ξεδιψάσουν από την μανίαν τού αίματος πού τούς έχει καταλάβει. Προ των συντελεσθέντων, ωχριούν και αυτά τα οποία διέπραξεν ο Νερών. Σε ένα σπίτι, έδεσαν τον πατέρα, την μητέρα, και δύο άνδρας. Την κόρην την έγδυσαν και ωργίασαν επάνω της περί τούς δώδεκα στρατιώται!
Στενός μου συγγενής, Γάλλος προστατευόμενος, αλλά Ελληνικής καταγωγής, είχε το θάρρος να επιβή μεγάλου Γαλλικού στρατιωτικού αυτοκινήτου. Το αυτοκίνητον περιήρχετο τας Τουρκικάς συνοικίας όπου εγίνοντο αι σφαγαί, διά να διασκεδάσουν οι πολιτισμένοι σύμμαχοί μας!
Όταν έπεφτε κανένα χριστιανικό κεφάλι οι Γάλλοι αξιωματικοί που επέβαινον τού αυτοκινήτου εχειροκροτούσαν. Και αυτό είναι γεγονός το οποίον βεβαιώνω με όλην την δύναμιν της ψυχής μου, αδιαφορών εάν με αυτήν την βεβαίωσιν προκαλέσω οιανδήποτε δυσαρέσκειαν.
Κυριακή. Δευτέρα ημέρα εισόδου τού Κεμαλικού Στρατού στην Σμύρνη. Ημείς δεν τολμούμε να βγούμε από το σπίτι. Πληροφορούμεθα όμως, ότι στα γύρω χωριά γίνονται άγριες σφαγές, ότι απάγονται γυναίκες. Το μεγαλύτερο κακό, γίνεται στο χωριό Μπαλτσόβα, όπου εξεπαιδεύοντο οι στρατιώται μας. Μέσα στα παραπήγματα είχαν μαζέψη πολλά κορίτσια και ωργίαζον οι Τούρκοι. Επίσης εκεί έλαβον χώραν ομαδικαί σφαγαί Χριστιανών. Η θάλασσα τού χωριού αυτού ήτο γεμάτη από πτώματα φρικτά κατακρεουργημένα.
Ενώ πλησιάζαμε προς το Χαλκά – Βουνάρ, ακούμε αλλεπαλλήλους πυροβολισμούς. Όλοι τρομάζουν ενώ αι γυναίκες βγάζουν γοερές κραυγές. Τούρκοι στρατιώται ενός φυλακίου παρά την γέφυραν, επλησίαζον τούς φεύγοντας και τούς εξεβίαζον, υπό την απειλήν των όπλων των, διά να αποσπούν χρήματα. Εάν δεν ελάμβαναν δεν δίσταζαν να φονεύουν τούς μη συμμορφούμενους με τας απαιτήσεις των. Μπροστά στα μάτια μου, Τούρκος στρατιώτης, έκοψε τα δάχτυλα μιας γυναίκας, διά να λάβη… το ταχύτερον τα δακτυλίδια της! Και βρισκόμουν σε τέτοια κατάσταση, ώστε το θέαμα δεν μου προξένησε σχεδόν καμμιά εντύπωση!
Επί τής οδού τού Νεκροταφείου – Χαλκα – Βουνάρ, προχωρούν τα τροχοφόρα, ενώ ημείς είμεθα βουβοί, απογοητευμένοι. Μέσα εις τα εργοστάσια πού βρίσκονται δεξιά της οδού αυτής, βλέπομεν πλήθη ανθρώπων πού βρήκαν εκεί προσωρινόν καταφύγιον. Άλλοι μεταφέρουν νερά, άλλοι τρόφιμα και άλλοι στέκονται σκεπτικοί, αναλογιζόμενοι την αθλίαν των σημερινήν κατάστασιν.
Περνούμε τώρα πάλι μπροστά από το Νεκροταφείο. Μέσα στους τάφους εξακολουθούν να παραμένουν οικογένειαι. Μακάβριον καταφύγιον. Έχουν βγάλη από πολλούς τάφους τα οστά και τα φέρετρα, τα οποία βλέπει κανείς σωριασμένα. Οι τάφοι έχουν μεταβληθεί σέ κατοικίες ζώντων! Φαντασθήτε για μια στιγμή αυτό το θέαμα, ελάτε στη θέσι τους για μια στιγμή, για να λάβετε μίαν ιδέαν των μαρτυρίων πού υπέφεραν οι δυστυχείς. Πολλοί ακόμη γυναίκες έγκυοι, ξεγέννησαν στο ύπαιθρον, χωρίς να βρουν μία μικρή βοήθεια, χωρίς να λάβουν κανένα φάρμακο!
Όσοι κατόρθωσαν να βρουν λίγο κρέας προσπαθούσαν να το ψήσουν μεταχειριζόμενοι ως καύσιμον ύλην, ανθρώπινα κόκκαλα.
Οι Εβραίοι, εν τω μεταξύ, με το επιχειρηματικόν των πνεύμα δεν θέλουν να αφήσουν ανεκμετάλλευτον την περίστασιν. Αυτοί είναι ελεύθεροι και κυκλοφορούν μέσα εις τούς καταυλισμούς των αιχμαλώτων διά να κερδοσκοπούν. Από πολύ νωρίς μόλις βγήκε ο ήλιος, έχουν εισβάλει μέσα εις την φρικτή φυλακή μας, πωλούντες Τουρκικές σημαίες, φωτογραφίες τού Κεμάλ, ερυθρές ταινίες με την ημισέληνο, και χίλια δυό άλλα πράγματα. Μάς συνιστούν, εμπιστευτικώς δήθεν, να προμηθευθούμε εικόνες τού Κεμάλ, ούτως ώστε την στιγμήν πού θα μάς… διέλυαν με το καλό, να δείξωμε πρόσωπον ημείς οι Έλληνες προς τους νικητές μας! Με την μέθοδο αυτήν κάμουν χρυσές δουλειές, γυμνώνοντες τούς δυστυχείς χριστιανούς, από τα τελευταία των χρήματα. Άλλοι πάλι Εβραίοι, φέρουν και πωλούν σέ μυθώδεις τιμάς, ψωμιά, σταφύλια, κονσέρβες. Οι δυστυχείς χριστιανοί προ τού κινδύνου να πεθάνουν από πείναν, πληρώνουν… εφ’ όσον έχουν.
ΞΥΛΟΔΑΡΜΟΙ, ΦΤΥΣΙΜΑΤΑ, ΥΒΡΕΙΣ
Διετάχθημεν να σχηματίσωμεν τετράδας και δίδεται το σύνθημα της εκκινήσεως. Είκοσι περίπου άγριοι Τούρκοι στρατιώται μάς συνοδεύουν, κτυπώντες τα πλευρά μας με τούς υποκοπάνους των. Έξω από την αποθήκην στέκουν Αμερικανοί ναύται και μας παρατηρούν με περιέργειαν με τα γαλάζια μάτια των. Τί να σκέπτωνται άραγε;
Προχωρούμε γρήγορα, σχεδόν τρέχοντες. Ακολουθούμε την σιδηροδρομική γραμμή προς το «Σταυρό». Ο επικεφαλής της συνοδείας αξιωματικός δεν παύει από τού να φωνάζει! Βούρ κεραταλάρ! δηλ. χτυπάτε τους κερατάδες»! Και ο δρόμος μας προς τον Γολγοθά, συνεχίζεται με τα άγρια κτυπήματα. Φθάνομε στο σταθμό Βασμαχανέ και βλέπω επάνω σ’ ένα αμάξι τον Άγγλον Πρόξενον με κάποιαν κυρίαν. Μας βλέπει ψυχρός και απαθής, σαν να μη συνέβαινε τίποτε, και σαν να παρακολουθούσε κινηματογραφική ταινία.
Σέ λίγο φθάνομε εις την Τουρκικήν συνοικίαν. Εκεί oι Τούρκοι πολίται ορμούν κατ’ επάνω μας και μάς χτυπούν με ό,τι βρίσκουν μπροστά των. Γελούν απαίσια από ευχαρίστησιν και το γέλιο τους μας ξεσχίζει την καρδιά και μας τρομάζει.
Με τούς Τούρκους συμπράττουν και Εβραίοι οι οποίοι απελάμβανον πόσης προστασίας και υποστηρίξεως εκ μέρους της Ελληνικής Διοικήσεως. Αυτοί οι οποίοι υπεστηρίζοντο από τον άθλιο Στεργιάδη και είχαν τόσα προνόμια, αυτοί, λέγω, συμμαχούσαν σήμερα με τούς Τούρκους εναντίον των Χριστιανών.
Καθισμένοι εις τα καφενεία, χλεύαζαν τούς Χριστιανούς, τούς κτυπούσαν, τούς παρέδιδον εις τούς σφαγείς. Και όταν διήρχοντο τα τάγματα των αιχμαλώτων, έριχναν γυαλιά στους δρόμους διά να ξεσχίζωνται τα γυμνά των πόδια, και να υποφέρουν περισσότερον τα θύματα της Κεμαλικής θηριωδίας.
Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στη Σμύρνη, πολλοί Εβραίοι προσέφερον τις υπηρεσίες τους. Εἰς τα αστυνομικά τμήματα υπήρχαν προδόται Εβραίοι. Εἰς τον σταθμόν των διαβατηρίων αυτοί έκαμον τον έλεγχον. Είς την αποβάθραν της Πούντας, επίσης. Αυτοί υπέσχοντο εις τούς Χριστιανούς ότι θα τούς έσωζαν, διά να πάρουν χρήματα και να τούς παραδώσουν ύστερα ευκολώτερα εις τούς σφαγεία των. Δεν υπήρξε ευκαιρία που να μη την εξεμεταλλεύθησαν εις βάρος των Χριστιανών. Ειργάσθησαν σαν τα φίδια. Η Ελληνική Διοίκησις τούς εζέσταινε, τούς επροστάτευε, και αυτοί σήμερον έγιναν όργανα καταγραφής διά τούς Έλληνας. Τουλάχιστον θα γίνουν αυτά μαθήματα εις τούς Κυβερνήτας μας; Θα μάθουν να λαμβάνουν μέτρα αμύνης και προνοίας;
Εις την συνοικίαν Μπας – Οτουράκ, από όπου διερχόμεθα οι Εβραίοι ειρωνεύονται με την γνωστή προφορά των: Ζήτω Βενιζέλος… ζήτω Κωνσταντίνος.., Και ένας άλλος φωνάζει εις άπταιστον Ελληνικήν: «Εμπρός με τον στέφανον τής δόξης προς την Αγιά Σοφιά!». Εν τω μεταξύ οι υποκόπανοι των στρατιωτών ανεβοκατεβαίνουν στα πλευρά των αιχμαλώτων, ενώ πολίται Εβραίοι και Τούρκοι χειροκροτούν.
Διερχόμεθα το Διοικητήριον τρέχοντες, με τις γλώσσες κρεμασμένες έξω οπό το στόμα σαν τα σκυλιά. Με μιά γρήγορη ματιά βλέπω εις τα παράθυρα Τούρκους υπαλλήλους με τα κόκκινα φέσια των. Λίγους μήνες πριν, όταν το ουράνιο χρώμα κυριαρχούσε εκεί, βγαίναμε εμείς στα παράθυρα εκείνα και κάμαμε τα γλυκά μάτια στα κορίτσια πού περνούσανε. Πώς εφερόμεθα ημείς προς τούς Τούρκους και πώς φέρονται τώρα αυτοί. Τούς επεριποιούμεθα περισσότερον από ό,τι τούς έπρεπε. Όταν έμπαιναν στα γραφεία μας, τούς μιλούσαμε με την μεγαλύτερη ευγένεια, τούς δίδαμε καθίσματα και προσπαθούσαμε, από οίκτον, να εξυπηρετήσωμε καλλίτερα τούς Τούρκους παρά τούς Χριστιανούς. Επί πλέον η Αρμοστεία, έδιδεν επιδόματα εις αποστράτους πτωχούς Τούρκους αξιωματικούς και σε οικογένειες των.
Να λοιπόν, πώς μας αντήμειβον, λυσσασμένοι από την ανέλπιστη νίκη, οργιάζουν εις βάρος των Χριστιανών. Τα φυλετικά των ένστικτα, εκδηλώνονται με όλην των την αγριότητα. Από τα παράθυρα τού Διοικητηρίου βγαίνουν στριγγές φωνές: Γκιαουρλάρ… Γκιαουρλάρ…! !
Απόσπασμα από το βιβλίο του ΑΝΤΩΝΙΟΥ Β. ΠΙΣΣΑΝΟΥ
Αιχμάλωτοι τού Κεμάλ
Πρωτοφανή μαρτύρια και ανελέητες σφαγές
Το καταπληκτικόν ημερολόγιον τού υπό των Τούρκων αιχμαλωτισθέντος συγγραφέως
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ : Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ