ΧΡΙΣΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗ
ΘΕΟΛΟΓΟΥ-ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ SCHWEDENBORG:
ΚΑΝΩΝ ΤΩΝ ΓΡΑΦΩΝ: ΕΝΝΟΙΑ ΜΥΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΓΟΡΙΚΗ;
Όταν διαβάζουμε τα έργα του SCHWEDENBORG, βλέπουμε αμέσως ότι δεν παραδέχεται καθόλου τις επιστολές του αποστόλου Παύλου, διότι δεν επικαλείται σε κανένα σημείο, ούτε στο ζήτημα της δικαιώσεως την μαρτυρία του Αποστόλου. Θέλετε κάτι το θετικότερο; Ανοίξτε τον δικό του κανόνα της Γραφής, τον οποίον αποκαλεί “θεμελιώδες άρθρο” της ουράνιας Εκκλησίας. Δεν θα βρείτε μεταξύ των βιβλίων της Καινής Διαθήκης παρά τα τέσσαρα ευαγγέλια και την Αποκάλυψη.
Ποιος δεν διαβλέπει τα κίνητρα που υπαγορεύουν την επιλογή του “προφήτη”; Σαφώς προσδιόρισε τον Κανόνα των Γραφών σύμφωνα με τις δογματικές του απόψεις. Άπαξ και απέρριψε το προπατορικό αμάρτημα, την ικανοποίηση που παρέσχε η θυσία του Χριστού στο Θεό και Πατέρα, την ανάσταση των νεκρών κλπ, έπρεπε να εξαλείψει τις επιστολές του αποστόλου Παύλου, την αποστολική ιστορία των Πράξεων, με μια λέξη, όλα τα βιβλία όσα δεν μπορούσε να συμφιλιώσει με τις πλάνες του.
Μέσα στις Πράξεις των Αποστόλων η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία δεν ευνοούσε την διδασκαλία του. Επίσης οι μαθητές του “ανθρώπου του Θεού”, ισχυρίζονται ότι ο διδάσκαλός τους ήλθε να αποκαταστήσει το Ευαγγέλιο, να αναστήσει από τον τάφο την αληθή διδασκαλία.
Και για να δείξουν την ανωτέρα του αποστολή, στηρίζονται στην υπόσχεση του Αγίου Πνεύματος που την αναφέρει ο Ιωάννης. Εξ’ άλλου τα λόγια του Παύλου «Ο οφθαλμός ουκ είδεν και ους ουκ ήκουσεν και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη, όσα ητοίμασεν ο Θεός τοις αγαπώσιν αυτόν», αυτά τα λόγια θα ηχούσαν παράξενα στ’ αυτιά ανθρώπου που είδε με τα μάτια του τον ουρανό και τους κατοικούντες σ΄ αυτόν, σ’ έναν άνθρωπο ο οποίος αποκαλύπτει στα συγράμματά του τα μυστήρια του άλλου κόσμου. Τέλος από παρόμοιες αιτίες ο οραματιστής οδηγήθηκε να απορρίψει την επιστολή του Ιακώβου.
Αν, με όλα τα ανωτέρω λάβουμε υπ’ όψιν τις αρχές του στην ερμηνεία της Γραφής, δεν θα εκπλαγούμε που κήρυξε τις πιο παράδοξες πλάνες. Κατά τον SCHWEDENBORG το κατά γράμμα νόημα όχι μόνο περιέχει την θεία αλήθεια σε όλη της την πληρότητα, αλλ’ ακόμη κρύπτει ένα μυστικό και πνευματικό νόημα, εις τρόπον ώστε σε κάθε λέξη και ενίοτε σε κάθε συλλαβή βρίσκεται κρυμμένη όλη η διδασκαλία της σωτηρίας.
Ο “προφήτης” στηρίζει αυτή του τη γνώμη στις αντιστοιχίες μεταξύ ουρανού και γης. Και για να τ’ αποδείξει εν τοις πράγμασι ερμηνεύει με το τρόπο του πολλά εδάφια της Αποκάλυψης. Το αίσθημα αυτό στο βασικό του μέρος στηρίζεται στην αλήθεια. Και μέχρις ενός ορισμένου σημείου δικαιώνεται από τις σχέσεις Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. Εξ άλλου δεν μπορούμε κατ’ αρχήν να απορρίψουμε την μυστική ερμηνεία. Πολλές φορές η ερμηνεία αυτή αφύπνισε το θρησκευτικό συναίσθημα των λαών και προστάτευσε την Γραφή από την περιφρόνηση και την αδιαφορία. Εντούτοις, στην πέννα ενός μη εμπνευσμένου συγγραφέα, ανοίγει ευρύ το πεδίο στη φαντασία.
Και αμέσως κατόπιν, όταν θέλουμε να θεμελιώσουμε σ’ αυτή τη βάση προτάσεις δογματικές, οδηγεί στις αποπλανήσεις τις πιο αξιοθρήνητες. Εάν χρησιμοποιήσουμε τις ελευθερίες που παρέχει η ερμηνεία αυτή δεν θα υπάρχει πλάνη που με λίγο πνεύμα και πονηριά να μη μπορεί να στηριχθεί στην Γραφή. Και αν κανείς αμφιβάλλει για την αλήθεια αυτή που προτείνουμε, θα ήρκει για να πεισθεί να φυλλομετρήσει τα συγγράμματα του σουηδού προφήτη: είναι καταπληκτικό το τι ανακαλύπτει μέσα στα Ιερά Βιβλία.
Στο σημείο αυτό ο SCHWEDENBORG δείχνει μια χονδροειδή άγνοια, μόλις πιστεύουμε στα μάτια μας.
Λέγει: «Η μυστική ερμηνεία ήταν άγνωστη στους αγροίκους και σαρκικούς ιουδαίους, άγνωστος και στους απλούς χριστιανούς των τριών πρώτων αιώνων, άγνωστος και στους επόμενους ανήθικους και διεφθαρμένους αιώνες». Ο ιδρυτής της ουράνιας Ιερουσαλήμ, ο SCHWEDENBORG, πρώτος βρήκε την κλείδα των Γραφών. Σ΄ αυτόν και μόνον το Άγιο Πνεύμα απεκάλυψε το πνευματικό νόημα που αυτές περικλείουν. Αλλά τι είναι λοιπόν η ψυχή, η σκέψη και η αγάπη που αυτός πιστεύει ότι ανακάλυψε μέσα στον Θείο Λόγο παρά το εβραϊκό SOD, το DEUSCH και το PASCHUT της Καβάλα, τι άλλο παρά το “σώμα”, η “ψυχή” και το “πνεύμα” του Φίλωνα; Και αυτές οι αντιστoιχίες μεταξύ ουρανού και γης ρωτάμε σε τι διαφέρουν από την “άνω Ιερουσαλήμ” και την “κάτω Ιερουσαλήμ”, από τον “σαρκικό Ισραήλ” και τον “πνευματικό Ισραήλ”, περί των οποίων ομιλεί πάλιν ο Φίλων; Τι λοιπόν!
Η αλληγορική ερμηνεία ήταν άγνωστη στους πρώτους αιώνες σαν να είχαν ζήσει τον έκτο αιώνα οι Βασιλείδης, Βαλεντίνος, Ωριγένης! Σ’ ότι αφορά στους νεώτερους χρόνους, δεν είχε λοιπόν ακούσει ο SCHWEDENBORG να γίνεται λόγος για τους Γρηγόριον τον Μέγα, Αλκουίνο, Ριχάρδο του Αγίου Βίκτωρα, Θωμά Ακυινάτον, κλπ; Αλλά δεν πρέπει να ζητάμε τόσες γνώσεις από τον Ανακαινιστή του ουρανίου βασιλείου. Δεν θα Kατεδεικνύαμε τις τερατώδεις του άγνοιες, αν δεν είχε εμφανισθεί σαν προφήτης και σαν απεσταλμένος του Θεού, αν δεν είχε παρουσιάσει το βιβλίο του εις εκτίμηση όλων των αιώνων.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: ο SCHWEDENBORG κάνει από την Γραφή ένα είδος πυροτεχνήματος. Στον άλλο κόσμο, λέγει, ο Λόγος λάμπει σαν ένα αστέρι, μερικές φορές σαν τον ήλιο, και οι λαμπρές του ακτίνες σχηματίζουν ένα υπέροχο. ουράνιο τόξο. Ο Λόγος είναι κλεισμένος μέσα σ’ ένα αρτοφόριο. Μόλις ένα πνεύμα το ακουμπήσει με το χέρι του ή με το φόρεμά του αμέσως τριγυρίζεται από μια εκτυφλωτική φλόγα, θάλεγε κανείς ότι είναι τοποθετημένο μέσα σ’ ένα άστρο, είναι τόσο ζωηρό το φως που διαχέεται γύρω του.
Αλλ’ όταν ένας άνθρωπος που έχει πέσει σε πλάνες έρχεται να κοιτάξει μέσα στην άγια αψίδα, βαθιά σκοτάδια συσσωρεύονται μπροστά στα μάτια του. Και αν τολμήσει να αγγίξει με το ιερόσυλο χέρι του γίνεται μια βίαια έκρηξη, που τον ρίχνει στην άκρη του δωματίου, όπου και μένει αυτός ξαπλωμένος σαν νεκρός για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Αν αυτή η όραση δεν ήταν παρά μια αλληγορία, ένα πλάσμα του νου! Αν ο SCHWEDENBORG ήθελε μόνον να μας δώσει να καταλάβουμε δια μιας αισθητής εικόνος πόσο ζωηρό φως διαπερνά την χριστιανική ψυχή η οποία αναζητάει την τροφή της και τη ζωή της μέσα στο θείο λόγο, δεν θα του αρνιόμαστε ότι έχει μια φαντασία που αξίζει Αλλά αυτό που θέτει προ των οφθαλμών μας είναι γεγονός πραγματικό κατ’ αυτόν, αφού ό,τι αφηγείται λαμβάνει χώρα στον Ουρανό. Δεν πρόκειται για μια αληθινή ειδωλολατρία του νεκρού γράμματος; Δεν μοιάζει σαν να ακούμε τους Μωαμεθανούς να συζητούν το ζήτημα αν το Κοράνιο είναι αιώνιο ή ανεδημιουργήθη;
Ο MOSLIN λιγότερο φανατικός από τον αυτοσχέδιο προφήτη μας, λέγει ότι οι ιδέες που περικλείονται μέσα στο Θείο Βιβλίο είναι αιώνιες, αλλά η μορφή που έχουν αυτές ενδυθεί έχουν αρχή μέσα στον χρόνο.
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ: Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον www.egolpion.com