ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ
Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε
28 Φλεβάρη 1943
Χτες βράδυ μια είδηση ακατανόητη μας ήρθε. Μια είδηση ασύλληπτη. Ο Γέρο-Παλαμάς πέθανε. Είχαμε ξεχάσει πως ήταν θνητός. Τρέξαμε αμέσως στην οδόν Περιάνδρου. Εκεί βρήκαμε τον Άγγελο Σικελιανό αναστατωμένο κι’ αυτόν. Δεν ακούονταν άχνα. Άφωνοι όλοι κυττάζαμε το γεροντάκι να κοιμάται και περιμέναμε ώρες ορθοί κοντά του. Τι περιμέναμε ; . . Ίσως τη γνώριμη λάμψη των ματιών του κάτω από τα πυκνά χαμηλωμένα φρύδια του . . . Μα τίποτα πια. Το μυστήριο άπλωνε. Μια μεγάλη ψυχή που χώνεται στον Άδη και τον τραντάζει και ενώνει τους κόσμους . . .
Πως η είδηση μαθεύτηκε και βούιζε όλη η Αθήνα ; . . Πως το νεκροταφείο σήμερα ήταν μαύρο από τον κόσμο ; Όλη η Ελλάδα ήταν εκεί. Οι Ιταλοί φρουροί είχαν μαζευτή στις γωνιές τους και κοίταζαν θαυμάζοντας, φοβισμένοι. Το σιωπηλό αυτό πλήθος, είχε ένα μεγαλείο, που έκανε τους ξένους προσεχτικούς. Μετείχε στο θάνατο.
Στριμωχτήκαμε με κόπο μέσα στην εκκλησιά. Χιλιάδες είχανε μείνει απ’ έξω. Ο Μακαριότατος χοροστάτησε και αποχαιρέτησε το νεκρό. Έπειτα μια φωνή τράνταξε τη σκεπή και τα τοιχώματα, η φωνή του Σικελιανού :
« Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα » «Ηχήστε σάλπιγγες … »
Νέα παιδιά σήκωσαν το μικρό φέρετρο, μαζί μ’ αυτά και ο Σικελιανός πρώτος, και τώφεραν στον ήλιο και στον άπειρο λαό. Όλοι είχαμε αφήσει τα κορμιά μας πίσω και προχωρούσαμε με το νεκρό. Πλάι μου ο Γιώργος Κατσίμπαλης(ξεχωριστή προσωπικότητα του καιρού μας. Λογοτέχνης αφηγητής, κριτικός, ήρως του βιβλίου του Henry Miller, «Ο κολοσσός του Μαρουσιού». Όποιος δεν τον γνωρίζει, δε μπορεί να συλλάβη ολόκληρο το λογοτεχνικό κόσμο της εποχής μας) και ο Κωστάκης ήταν άσπροι από συγκίνηση.
Η μεγάλη στιγμή έφτασε. Το πρώτο χώμα ακούστηκε πάνω στο ξύλο. Τότε ο Κατσίμπαλης με την πιο δυνατή απ’ όλες τις φωνές του άρχισε τον Ύμνο : «Σε γνωρίζω από τη κόψη . . . » και μαζί μ’ αυτόν όλοι μας.
Η Ελληνική γη γαλήνεψε. Την είχαμε κερδίσει από άλλους δρόμους. Είμαστε ελεύθεροι.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Άγγελος Σικελιανός
δονῆστε σύγκορμη τὴ χώρα πέρα ὡς πέρα…
Βογκῆστε τύμπανα πολέμου… Οἱ φοβερὲς
σημαῖες, ξεδιπλωθεῖτε στὸν ἀέρα!Σ᾿ αὐτὸ τὸ φέρετρο ἀκουμπᾶ ἡ Ἑλλάδα! Ἕνα βουνὸ
μὲ δάφνες ἂν ὑψώσουμε ὡς τὸ Πήλιο κι ὣς τὴν Ὄσσα,
κι ἂν τὸ πυργώσουμε ὡς τὸν ἕβδομο οὐρανό,
ποιὸν κλεῖ, τι κι ἂν τὸ πεῖ ἡ δικιά μου γλώσσα;
Μὰ ἐσὺ Λαέ, ποὺ τὴ φτωχή σου τὴ μιλιά,
Ἥρωας τὴν πῆρε καὶ τὴν ὕψωσε ὡς τ᾿ ἀστέρια,
μεράσου τώρα τὴ θεϊκὴ φεγγοβολιὰ
τῆς τέλειας δόξας του, ἀνασήκωσ᾿ τον στὰ χέρια
γιγάντιο φλάμπουρο κι ἀπάνω ἀπὸ μᾶς
ποὺ τὸν ὑμνοῦμε μὲ καρδιὰ ἀναμμένη,
πὲς μ᾿ ἕνα μόνο ἀνασασμόν: «Ὁ Παλαμᾶς!»,
ν᾿ ἀντιβογκήσει τ᾿ ὄνομά του ἡ οἰκουμένη!
Ἠχῆστε οἱ σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονῆστε σύγκορμη τὴ χώρα πέρα ὡς πέρα…
Βογκῆστε τύμπανα πολέμου… Οἱ φοβερὲς
σημαῖες, ξεδιπλωθεῖτε στὸν ἀέρα!
Σ᾿ αὐτὸ τὸ φέρετρο ἀκουμπᾶ ἡ Ἑλλάδα! Ἕνας λαός,
σηκώνοντας τὰ μάτια του τὴ βλέπει…
κι ἀκέριος φλέγεται ὡς μὲ τ᾿ ἄδυτο ὁ Ναός,
κι ἀπὸ ψηλὰ νεφέλη Δόξας τόνε σκέπει.
Τι πάνωθέ μας, ὅπου ὁ ἄρρητος παλμὸς
τῆς αἰωνιότητας, ἀστράφτει αὐτὴν τὴν ὥρα
Ὀρφέας, Ἡράκλειτος, Αἰσχύλος, Σολωμὸς
τὴν ἅγια δέχονται ψυχὴ τὴν τροπαιοφόρα,
ποὺ ἀφοῦ τὸ ἔργο της θεμέλιωσε βαθιὰ
στὴ γῆν αὐτὴν μὲ μίαν ἰσόθεη Σκέψη,
τὸν τρισμακάριο τώρα πάει ψηλὰ τὸν Ἴακχο
μὲ τοὺς ἀθάνατους θεοὺς γιὰ νὰ χορέψει.
Ἠχῆστε οἱ σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονῆστε σύγκορμη τὴ χώρα πέρα ὡς πέρα…
Βόγκα Παιάνα! Οἱ σημαῖες οἱ φοβερὲς
τῆς Λευτεριᾶς ξεδιπλωθεῖτε στὸν ἀέρα!
ΦΥΛΛΑ ΚΑΤΟΧΗΣ – ΕΚΔΟΣΗ “ΤΟ ΒΗΜΑ”
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ – ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ