π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΡ. ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΔΡ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΜΕΘΟΔΕΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ «ΣΚΟΠΙΑΣ»
Η εταιρεία «Σκοπιά» των «μαρτύρων του Ιεχωβά» χαρακτηρίζει τον κάθε οπαδό της «ευαγγελιζόμενο» ή ακόμη και «ποιμένα». Το «ποίμνιό» του είναι οι άνθρωποι που διαμένουν στην εδαφική περιοχή που του έχει αναθέσει η οργάνωση να «επεξεργαστεί». Οφείλει να αναζητήσει τρόπους στο διάστημα λίγων μηνών με σκοπό να μιλήσει με όλους τους ανθρώπους της περιοχής αυτής.
Σύμφωνα με τη στατιστική για το 1995 υπήρχαν στην Ελλάδα 25.764 «ευαγγελιζόμενοι» μία αντιστοιχία 1 προς 390 Έλληνες. Οι «μάρτυρες του Ιεχωβά» κατανάλωσαν σ’ αυτό το έργο στη χώρα μας κατά το 1995 συνολικά 5.191.504 ώρες. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να αναλύσουμε σε ιδιαίτερο κεφάλαιο τις μεθοδεύσεις της εταιρείας «Σκοπιά», με σκοπό τον προσηλυτισμό ανύποπτων ανθρώπων (Σκοπιά 1.1.1996).
α) Γενικοί κανόνες στρατηγικής
Η στρατηγική πολλών αιρέσεων θεμελιώνεται σε βασικούς «κανόνες», τους οποίους με κάποιες παραλλαγές μπορούμε να επισημάνουμε και στην εταιρεία «Σκοπιά».
Πνευματική τρομοκρατία
Η όλη διαδικασία της «Σκοπιάς» για την επεξεργασία της προσωπικότητας των θυμάτων της αρχίζει με την πρώτη επαφή, κατά την οποία χρησιμοποιείται πνευματική τρομοκρατία. Το σημείο αυτό ξεκινάει από τη βαθιά επιθυμία του κάθε ανθρώπου για ειρήνη, δικαιοσύνη, υγεία, ζωή. Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος βασικού βιβλίου της «Σκοπιάς», που χρησιμοποιείται ως «Βοήθημα Γραφικής Μελέτης» στα σπίτια ενδιαφερομένων ατόμων: «Μπορείτε να ζείτε για πάντα στον Παράδεισο στη Γη» (1982).
Ήδη το πρώτο «μάθημα» αυτού του βιβλίου φέρει τον τίτλο: «Η αιώνια ζωή δεν είναι απλώς ένα όνειρο». Εδώ προβάλλεται η φοβία μπροστά σε καταστάσεις ανάγκης, στον προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό, εθνικό και παγκόσμιο τομέα: «Ευτυχία στη γη, δεν φαίνεται να μπορείτε να την απολαύσετε ούτε για λίγο. Η αρρώστια, τα γηρατειά, η πείνα, το έγκλημα —για να αναφέρουμε λίγα μόνο προβλήματα— κάνουν συχνά τη ζωή δυστυχισμένη!» (σ. 7).
«Σήμερα ο κόσμος έχει διαφθαρεί. Υπάρχει μίσος. Υπάρχει έγκλημα. Υπάρχουν πόλεμοι. Εκατομμύρια άνθρωποι πεινάνε και αρρωσταίνουν. Άλλοι αντιμετωπίζουν καθημερινά στενοχώριες με τη στέγαση, την εργασία και τα έξοδά τους. Και τίποτα απ’ αυτά δεν φέρνει τιμή στον Θεό!» (σ. 8).
Για τη θλιβερή κατάσταση της κοινωνίας, λέει η «Σκοπιά», είναι υπεύθυνη η Πολιτεία, η Εκκλησία, όλοι έξω από την οργάνωση. Όλοι και όλα έξω από την οργάνωση διαβολοποιούνται. Έτσι στο «Βοήθημα» «Μπορείτε να ζείτε» (σ. 23), συνεχίζεται η επιχειρηματολογία:
«Για παράδειγμα, μέσω των ανθρωπίνων αντιπροσώπων του, ο Σατανάς πανούργα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βάζουν τα συμφέροντα των ανθρώπινων κυβερνήσεων πάνω και από την υπηρεσία τους προς τον Θεό. Αυτό έχει δημιουργήσει το πνεύμα του εθνικισμού που οδήγησε σε τρομερούς πολέμους. Στα τελευταία χρόνια, ο Σατανάς υποκίνησε τους ανθρώπους να κάνουν διάφορα σχέδια για να φέρουν ειρήνη και ασφάλεια. Ένα απ’ αυτά είναι ο Οργανισμός ‘Ηνωμένων Εθνών. Αλλά μήπως ο Οργανισμός αυτός δημιούργησε έναν ειρηνικό κόσμο; Δυστυχώς όχι! Αντίθετα, αποδείχτηκε το μέσον που απομακρύνει την προσοχή των ανθρώπων από τη διευθέτηση του Θεού να φέρει ειρήνη στο ανθρώπινο γένος, και αυτή η διευθέτηση είναι η πλησιάζουσα βασιλεία κάτω από τον Ιησού Χριστό, τον “Άρχοντα της Ειρήνης”».
Κάθε προσπάθεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προέρχεται έξω από την οργάνωση, χαρακτηρίζεται σατανική· μόνο το έργο της οργανώσεως λογίζεται «υπηρεσία προς τον Θεό», γιατί η εταιρεία «Σκοπιά» λογίζεται «ο ορατός εκπρόσωπος του Κυρίου επάνω στη γη» (Σκοπιά 1955, σ. 321, βλ. Α. Αλεβιζοπούλου, Διάλογος με την εταιρεία Σκοπιά, σ. 81, αναλυτικά βλ. βιβλίο μας «Μία δικτατορία στο Μπρούκλιν. Η Λατρεία της Σκοπιάς τόμος Β’, Αθήνα).
Εξίσου ένοχοι για την κακοδαιμονία στον κόσμο λογίζονται και οι άνθρωποι της θρησκείας και όλες οι θρησκείες· όλες εξουσιάζονται από το Διάβολο, που είναι «οΘεός αυτού του κόσμου». «Ο Θεός θα βάλει τέρμα στη σατανική διακυβέρνηση»· το μόνο «καταφύγιο» είναι η οργάνωση των «μαρτύρων του Ιεχωβά», και η μόνη δυνατότητα «διαφυγής και επιβίωσης» είναι η ένταξη σ’ αυτήν. Αυτό είναι το νόημα ολόκληρου του βιβλίου, «Μπορείτε να ζείτε» που τίθεται ως βάση στις λεγάμενες «Γραφικές Μελέτες».
Με αυτόν τον τρόπο η «Σκοπιά» εκμεταλλεύεται τις φοβίες των ανθρώπων και τους φέρνει μπροστά στο δίλημμα:
«Τι γίνεται μ’ εσάς; Θέλετε να είστε μέρος του κόσμου του Σατανά ή είστε με το νέο σύστημα του Θεού;» (Μπορείτε να ζείτε, σ. 212)· οποίος θέλει να είναι «με το νέο σύστημα του Θεού» και να «επιβιώσει» μέσα από τον Αρμαγεδώνα, πρέπει να εγκαταλείψει το «σύστημα του Σατανά» και να ενταχθεί στην «οργάνωση του Ιεχωβά», καταλήγει η «Σκοπιά» και ασκεί αφάνταστη τρομοκρατία σε αστήρικτες ψυχές.
Αυτή η τρομοκρατία ενισχύεται με εικόνες φρίκης από το «διαβολικό σύστημα», που δημοσιεύονται στα βιβλία της εταιρείας και αντιπαραβάλλονται με τις έγχρωμες εικόνες από τον «Αποκατεστημένο Παράδεισο», που υπόσχεται η «Σκοπιά».
Παρόμοια πνευματική τρομοκρατία ασκούν και οι περισσότερες νεο-προτεσταντικές και νεο-πεντηκοστιανές ομάδες, όπως και άλλες παραθρησκευτικές οργανώσεις, όπως «Τα Παιδιά του Θεού», η οργάνωση της ψευδο-προφήτιδας Gabriele Wittek «Οικουμενική Ζωή» και πολλές γκουρουιστικές οργανώσεις.
Τα πάντα έξω από την οργάνωση διαβολοποιούνται και προορίζονται για ολική καταστροφή η προορίζονται να υποστούν τους φρικτούς διωγμούς του Αντίχριστου. Για όσους επιθυμούν να διαφύγουν τον «Αρμαγεδώνα» υπάρχει σήμερα μόνο ένα ασφαλές «καταφύγιο», το οποίο η καθεμιά από τις ομάδες αυτές ισχυρίζεται πως το αποτελεί. Γι’ αυτό και όλοι καλούνται να σπεύσουν να ενταχθούν στην οργάνωση, να υπηρετήσουν τους μεγάλους σκοπούς της για τη «σωτηρία», όσο γίνεται περισσότερων ανθρώπων, πριν ξεσπάσει η «οργή του Θεού». Μερικές μάλιστα ομάδες προσδιόρισαν και «γεωγραφικά» το «ασφαλές καταφύγιο», με αποτέλεσμα οι οπαδοί να πουλήσουν τα υπάρχοντά τους και να αγοράσουν όσο όσο οικόπεδα στην περιοχή, τα οποία προηγουμένως η οργάνωση έχει φροντίσει να περιέλθουν στην κυριότητά της.
Απλουστευμένες «λύσεις»
Με αναφορά στην αγία Γραφή η εταιρεία «Σκοπιά» προσφέρει απλουστευμένες «λύσεις», φαινομενικά λογικές.
Στο «πρώτο μάθημα» του βιβλίου, «Μπορείτε να ζείτε», αναφέρεται πως ο Θεός έπλασε τη γη «δια να κατοικείται». Με αναφορά στη Γραφή (Ης. με’ 18. Γεν. α’ 28) καταλήγει: «Ναι, ο σκοπός του Θεού ήταν με το πέρασμα του χρόνου, να τεθεί ολόκληρη η γη κάτω από τον έλεγχο μιας δίκαιης ανθρώπινης οικογένειας και να ζουν όλοι μαζί με ειρήνη και ευτυχία». Οι μόνιμοι κάτοικοι της γης θα είναι οι «δίκαιοι», λέγει η «Σκοπιά» και παραπέμπει στον Ψαλμ. λζ’ 29 (σ. 8). «Δείτε τι ωραία είναι αυτή η παραδεισένια κατοικία!… Άνθρωποι απ’ όλες τις φυλές —μαύροι, άσπροι, κίτρινοι— ζουν σαν μια οικογένεια… Κοιτάξτε, το παιδί που παίζει με το λιοντάρι. Δεν υπάρχει λόγος να φοβάται!!» (σ. 12).
Αυτή τη «νέα κοινωνία», την Κοινωνία του Νέου Κόσμου, αποτελούν οι «μάρτυρες του Ιεχωβά», καταλήγει η «Σκοπιά» και καλεί τα τρομοκρατημένα θύματα να μπουν στον «αποκατεστημένο παράδεισο του Θεού», στο μόνο «καταφύγιο», μπροστά στην επικείμενη ολική καταστροφή του «διαβολικού κόσμου».
Παρόμοιες απλουστευμένες λύσεις προβάλλουν «Τα παιδιά του Θεού», η οργάνωση του Μουν και άλλες ομάδες που ισχυρίζονται πως έχουν ήδη αποκαταστήσει τον «Παράδεισο στη γη» και ο καθένας μπορεί να γίνει πολίτης του «Νέου Κόσμου», αρκεί να ενταχθεί σε μία από τις «αποικίες» των «Παιδιών του Θεού», να «ευλογηθεί» από τους «τέλειους γονείς», δηλαδή από τον Μουν και τη γυναίκα του, να προσληφθεί στην «τέλεια οικογένεια» κ.ο.κ.
Γενικεύσεις
Για να παγιδεύσει τα θύματά της η «Σκοπιά» χρησιμοποιεί τη μέθοδο των γενικεύσεων. Γράφει λόγου χάρη:
«Μερικοί θρησκευτικοί ηγέτες έχουν πει ότι η ομοφυλοφιλία και οι σεξουαλικές σχέσεις έξω από το γάμο δεν είναι πράγματα εσφαλμένα. Αλλά ίσως να ξέρετε ότι η Βίβλος δεν το λέει αυτό. Στην πραγματικότητα, ο Θεός τιμωρούσε με θάνατο το λαό Ισραήλ, όταν έκαναν τέτοια πράγματα. Για τον ίδιο λόγο κατέστρεψε τα Σόδομα και τα Γόμορα (Ιούδας 7). Σύντομα θα κάνει το ίδιο σε όλες τις σημερινές ψεύτικες θρησκείες. Στη Βίβλο, αυτές οι θρησκείες παριστάνονται με μια πόρνη λόγω των ανήθικων σχέσεών τους με τους “βασιλείς της γης”» (σ. 28).
«Μερικοί θρησκευτικοί ηγέτες», λέγει η «Σκοπιά», και κατόπιν μεταβαίνει στα «Σόδομα και Γόμορα», για να καταλήξει σε «όλες τις θρησκείες»! Με την αυθαίρετη αυτή γενίκευση ασκεί και πάλι πνευματική τρομοκρατία και προτρέπει τα θύματά της να σπεύσουν να ενταχθούν στο «καταφύγιο», πριν ξεσπάσει η «οργή του Θεού». Παρόμοια επιχειρηματολογία συνηθίζεται και σε άλλες ομάδες.
Παρερμηνείες γεγονότων
Πολλές ολοκληρωτικές αιρέσεις και άλλες ομάδες ξεκινούν από διάφορα ιστορικά γεγονότα, τα οποία παρερμηνεύουν. Δηλώνουν ότι βρισκόμαστε στους «έσχατους καιρούς», μπροστά στην ολοκληρωτική καταστροφή και ότι η καθεμιά από αυτές εξασφαλίζει την «επιβίωση», γιατί πραγματώνει τη «βασιλεία του Θεού στη γη».
Η εταιρεία «Σκοπιά» διακηρύττει ότι η «βασιλεία» έχει εγκαθιδρυθεί από το 1914 και παραπέμπει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως εκπλήρωση μέρους του «σημείου» του Ματθ. κδ’ (σ. 150).
Με παρόμοια επιχειρηματολογία και με παρερμηνεία άλλων ιστορικών γεγονότων, η «Σκοπιά» κατέληγε παλαιοτέρα σε διαφορετικές χρονολογίες: 1799, 1874, 1878, 1914 (με άλλη έννοια), 1918, 1925… (βλ. Αναλυτικά στοιχεία στο βιβλίο μας: «Η λατρεία της Σκοπιάς τόμος Α’, παλαιότερη και νεώτερη ιστορία με βάση γνωστές και άγνωστες πηγές», Αθήνα 1993, «Μια δικτατορία στο Μπρούκλιν, Η λατρεία της Σκοπιάς» τόμος Β’, Αθήνα 1994, «Μάρτυρες του Ιεχωβά και Ορθοδοξία. Η λατρεία της Σκοπιάς», τόμος Γ, Αθήνα 1995).
Οι συνεχείς αλλαγές στις χρονολογίες, αναφορικά με την απειλουμένη «σφαγή» εκείνων που δεν θα μπουν στο «καταφύγιο», χρησιμοποιούνται από την εταιρεία «Σκοπιά» για να κρατιούνται οι οπαδοί της σε αγωνία και σε απόλυτη εξάρτηση, μια και η «επιβίωση» εξαρτάται από το αν κανείς κάνει έργο ζωής το έργο του «Ιεχωβά», δηλαδή τους σκοπούς της έταιρείας.
Οι αφοσιωμένοι οπαδοί δεν έχουν τη δυνατότητα κριτικής επεξεργασίας των πληροφοριών και της «πνευματικής τροφής» που τους προσφέρεται. Δέχονται τα συμπεράσματα της «Σκοπιάς». Άλλωστε οποιαδήποτε αμφισβήτηση θα σήμαινε έλλειψη εμπιστοσύνης στην «Οργάνωση του Ιεχωβά», απόδειξη πνευματικής ανωριμότητας.
Παραπληροφόρηση
Όλες οι ολοκληρωτικές αιρετικές και παραθρησκευτικές ομάδες μονοπωλούν την πληροφόρηση· οι άλλες πηγές πληροφόρησης θεωρούνται διαβολικές και απαγορεύονται. Οι οπαδοί δεν επιτρέπεται να αμφισβητήσουν τις πληροφορίες της οργανώσεως, ούτε να ελέγξουν την ακρίβειά τους. Η παραπληροφόρηση είναι θέμα απλό για όλες αυτές τις ομάδες.
Το βιβλίο «Γραφικοί Μελέται» της εταιρείας «Σκοπιά», τόμος τρίτος, γερμανική έκδοση 1914, στη σελίδα 3276 αναφέρεται στις διαστάσεις της «Μεγάλης Πυραμίδας της Αίγυπτου». Εκεί δίδεται η πληροφορία ότι «από το διάδρομο της εισόδου μέχρι την είσοδο του βυθού» που κατά την αντίληψη της εταιρείας αντιπροσώπευε την τελική καταστροφή του «παρόντος αιώνος», είναι 3.416 «δάκτυλοι». Με αυτό το «δεδομένο», η εταιρεία «Σκοπιά», κάνοντας και άλλους υπολογισμούς, έβγαζε το συμπέρασμα πως η δευτέρα παρουσία και η «μεγάλη θλίψη» άρχισαν το 1874.
Αλλά αργότερα η χρονολογία του 1874 αντικαταστάθηκε από το 1914, χωρίς όμως η εταιρεία να παύσει να διακηρύττει πως η «Πυραμίδα» είναι ο «Λίθινος Προφήτης του Ιεχωβά». Με την αλλαγή της χρονολογίας δεν ταίριαζαν οι αποστάσεις της πυραμίδας, που δεν μπορούν βέβαια να ακολουθούν τις συνεχείς μεταβολές στη διδαχή της «Σκοπιάς». Και όμως, η εταιρεία, στο ίδιο βιβλίο, και σε μεταγενέστερη έκδοση (έκδ. 1926, σελ. 330) υποστήριζε πως η απόσταση από το διάδρομο της εισόδου μέχρι την είσοδο του «βυθού» είναι 3.457 «δάκτυλοι». Ανάμεσα στην πρώτη πληροφορία και στη δεύτερη υπάρχει η διαφορά 41 «δακτύλων», που σύμφωνα με τις τότε κακοδοξίες της «Σκοπιάς» ισοδυναμούσαν σε 41 έτη και από το 1874 φθάνουμε στο 1915, ως «χρονολογία ενάρξεως της μεγάλης θλίψεως»! (βλ. Α. Αλεβιζοπούλου, Διάλογος με την εταιρεία Σκοπιά, σ. 101). Στο μεταξύ η «Σκοπιά» υποστηρίζει πως η «Μεγάλη Πυραμίδα» είναι μνημείο δαιμονισμού και αποκρύπτει την πληροφορία ότι η ίδια κήρυττε πως επρόκειτο για «Λίθινο Προφήτη του Θεού»!
Ας αναφέρουμε ένα δεύτερο παράδειγμα παραπληροφόρησης. Η εταιρεία «Σκοπιά» ισχυρίζεται πως από το 1877 είχε «προφητεύσει» ότι το 1914 θα εγκαθιδρυθεί η «Βασιλεία» στους ουρανούς (Σκοπιά 1959, σ. 247) και πως γι’ αυτό θα ξεσπούσε στη γη πόλεμος (Σκοπιά 1.1.1986, σ. 24). Αυτά που είχε «προφητεύσει» συνέβησαν, θριαμβολογεί η εταιρεία «Σκοπιά».
Αλλά όπως αποδείξαμε σε έρευνά μας (Η λατρεία της Σκοπιάς τόμοι Α-Γ, βλ. και Πίσω από το προσωπείο της Σκοπιάς, σ. 92-96), αυτό αποτελεί παραπληροφόρηση, γιατί η εταιρεία «Σκοπιά» είχε διακηρύξει το αντίθετο· ότι το 1914 η «βασιλεία» θα εγκαθιδρυθεί στη γη, όχι στους ουρανούς και ότι θα επικρατήσει ειρήνη· όχι πόλεμος! (Γραφικοί Μελέται, Β’ έκδ. 1889, σ. 86, 112-113). Η εταιρεία δεν αφήνει περιθώρια κρίσης· κρατάει τους οπαδούς της σε εξάρτηση. Γι’ αυτό και σε κάθε αλλαγή την ακολουθούν τυφλά και «λησμονούν» αυτά που κήρυττε άλλοτε.
Την μέθοδο της παραπληροφόρησης ακολουθεί και ο κ. Τάκις Αλεξίου, κατά δήλωσή του Σεΐχης του τάγματος των Mevlevi και του τάγματος των Τζιράχι, που ανέλαβε να συντονίσει τον πόλεμο λάσπης εναντίον της εκκλησίας μας. Έτσι σε έγγραφό του προς τον τότε υπουργό Δημοσίας Τάξεως, που κοινοποιήθηκε και σε άλλα υπουργεία, με ημερομηνία 18.2.1995 αναφέρεται στη στάση των διευρωπαϊκών οργάνων έναντι των νεοφανών αιρέσεων. Μεταξύ άλλων γράφει:
«Όσον αφορά τώρα το δεύτερο σημείο θα πρέπει να τονίσουμε ότι η υπ’ αριθ. 1178/1992 «Σύσταση» της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης έχει ουσιαστικά καταργηθεί από το ανώτατο αρμόδιο σώμα, την Επιτροπή Υπουργών της Ε.Ε., που έδωσε την τελική της απάντηση στο θέμα αυτό στις 21.2.1994 με το υπ’ αριθ. 7030 έγγραφό της».
Όμως αυτό δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Ακριβώς το αντίθετο συνέβη. Η Επιτροπή Υπουργών, με την υπ’ αριθ. 1178Ε1992 «Σύστασή» τους υπογραμμίζει:
«Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι βάσει της Συνθήκης, η ελευθερία της συνειδήσεως και της θρησκείας και ένας αριθμός άλλων ελευθεριών που εξασφαλίζουν από την Συνθήκη ΕΙΝΑΙ δυνατόν να περιοριστούν και ότι οι αρμόδιες εθνικές Αρχές έχουν διακριτική ευχέρεια επί του θέματος» (Δελτίο Ενημερώσεως θρησκευτική Ελευθερία και ανθρώπινα δικαιώματα, 2-3/1995).
Μισές αλήθειες
Εκτός από την ολοκληρωτική παραπληροφόρηση, σε μερικά θέματα πολλές ομάδες αποκρύπτουν από τους οπαδούς τους την όλη αλήθεια. Ας πάρουμε και πάλι για παράδειγμα τη «Σκοπιά»: Ο ιδρυτής της οργάνωσης αυτής, Κάρολος Ρώσσελ, υποστήριζε από το 1876 ότι οι «καιροί των εθνών» θα λήξουν το 1914, με την έννοια ότι πριν από το 1914 θα συντριβούν ολοκληρωτικά όλα τα έθνη και θα εγκαθιδρυθεί η «βασιλεία του Θεού» σ’ όλη τη γη. Σήμερα η εταιρεία «Σκοπιά» ισχυρίζεται πως από το 1876 «ο λαός του Ιεχωβά» προειδοποιούσε το «χριστιανικό κόσμο» πως το 1914 θα λήξουν οι «καιροί των εθνών» και πως η «προφητεία» αυτή επαληθεύτηκε αφού ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος! (Σκοπιά 1.1.1986, σ. 24, βλ. Α., Αλεβιζοπούλου, πίσω από το προσωπείο της Σκοπιάς, σ. 92, Η λατρεία της Σκοπιάς τόμοι Α-Γ).
Αυτό αποτελεί «μισή αλήθεια» και ταυτόχρονα παραπληροφόρηση και απάτη. Γιατί η εταιρεία «Σκοπιά», από το 1876 δεν κήρυττε πως το 1914 θα λήξουν οι «καιροί των εθνών» μ’ αυτή την έννοια, αλλά με την αντίθετη ότι από το έτος 1914 και στο εξής, θα κυριαρχήσει πλέον σ’ ολόκληρη τη γη ειρήνη, όχι πόλεμος!
Σήμερα η «Σκοπιά» κηρύττει πως το 1914 έληξαν οι «καιροί των εθνών», με την έννοια πως η «βασιλεία» ιδρύθηκε «στους ουρανούς» και πως ο Χριστός βασιλεύει «εν μέσω των εχθρών του». Όμως αυτή είναι η καινούρια δοξασία της «Σκοπιάς», αντίθετη με εκείνη που κήρυττε ο Κάρολος Ρώσσελ από το 1876 μέχρι το θάνατό του (1916). Συνεπώς, το να ισχυρίζεται ότι κήρυττε τη «λήξη των καιρών των εθνών» με την ίδια έννοια που το κάνει μέχρι σήμερα, από το έτος 1876, αποτελεί πράξη ανεντιμότητας, απάτη.
Την ίδια μέθοδο ακολουθούν και άλλες ομάδες, ιδιαίτερα η σαηεντόλοτζυ, η οποία κρύπτεται πίσω από την παραπληροφόρηση του κ. Τάκι Αλεξίου.
Σε ανακοίνωσή του προς τα MME με τίτλο «ανοιχτή επιστολή προς τον κ. Αντ. Αλεβιζόπουλο και την ομάδα του», με ημερομηνία 10.5.1995, θέλοντας να «αποδείξει» ότι είμαι «ναζιστής» γράφει:
«3ον: Ότι ο π. Αλεβιζόπουλος συνεργάζεται σήμερα με διώκτες μειονοτήτων, ρατσιστές και νεοναζί της Ευρώπης και ειδικότερα της Γερμανίας. Δύο από τα πολλά ονόματα των στενών “ειδικών” συνεργατών του που προσκαλεί στην Ελλάδα (Μονή Πεντέλης 1993), είναι: ο Γερμανός παπάς Thomas Gandow από το Βερολίνο και ο επίσης Γερμανός δικηγόρος Ralf Abel από το Αμβούργο.
Ο πρώτος έχει κατηγορηθεί μ.α. για απαγωγή ενήλικης και εγκύου γυναίκας που στη συνέχεια απέβαλε. Ο δεύτερος είναι μέλος και διετέλεσε πρόεδρος μιας θρησκευτοιδεολογικής ναζιστικής αίρεσης της DUR (Deutsche Unitarier Religiongemeinschaft). Σημειωτέον «… ότι στην DUR συνενώθηκαν μετά το 1945 πολλοί ναζί από την εθνικο- σοσιαλιστική “Κίνηση Γερμανικής Πίστης” της δεκαετίας του ’80, με τους “Γερμανούς Χριστιανούς” τους ναζί εκκλησιαστικούς αγωνιστές, την εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση “’Υπηρεσία Rosenberg”, τα ΕΣ-ΕΣ και τη Γκεστάπο και η DUR και οι ιστορικοί της πρόγονοι συνετάγησαν με τις λαϊκίστικές-ρατσιστικές αντισημιτικές θέσεις του λαϊκού κινήματος και των ναζί εκκλησιαστικών αγωνιστών περί τον Alfred Rosenberg». (Απόσπασμα από σχετική απόφαση του Περιφερειακού Ανώτατου Δικαστηρίου του Αμβούργου).
Μελετήσαμε την ως άνω απόφαση στο γερμανικό πρότυπο και στην ελληνική μετάφραση που ο ίδιος ο κ. Αλεξίου απέστειλε σε δημόσιους φορείς. Στο γερμανικό κείμενο αναφέρεται: «In der Presseerklärung der Ag. vom 20.7.1990 Wird dem Ast. Vorgeworfen, das der DUR…». Στην ως άνω μετάφραση αναφέρεται: «Στην ανακοίνωσή τύπου της καθ’ ης η αίτηση από 27.7.1990 η τελευταία μέμφεται τις αιτούσες ότι στην DUR…».
Με άλλα λόγια, τα όσα άναφέρονται για την DUR στο κείμενο δεν είναι απόφαση του δικαστηρίου, αλλά «μομφή», η οποία δεν έγινε αποδεκτή από το δικαστήριο ως μη ανταποκρινόμενη προς την αλήθεια.
Ψεύδη
Η παραπληροφόρηση, οι μισές αλήθειες, τα ψεύδη, χρησιμοποιούνται συστηματικά στις μεθοδεύσεις πολλών ομάδων, με στόχο τον ολοκληρωτικό έλεγχο της προσωπικότητας των οπαδών.
Στο «βιβλίο του Έτους» (γερμ. έκδ. 1975, σ. 193) η εταιρεία «Σκοπιά» ισχυρίζεται πως στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας οικοδομήθηκε ένα σπίτι που ονομάσθηκε «Μπαίθ Σαρίμ». Το σπίτι αυτό προορίζετο να χρησιμοποιηθεί για κατοικία του Προέδρου της εταιρείας Ιωσήφ Ρόδερφορδ.
Αλλά αυτό αποδεικνύεται ψεύδος, με σκοπό να εξαπατήσει τους οπαδούς, σχετικά με το αληθινό προορισμό αυτού του σπιτιού, που ονομάζετο «Οίκος αρχόντων». Στο βιβλίο «Σωτηρία», που εκδόθηκε το 1939, δημοσιεύεται φωτογραφία του σπιτιού. Εκεί αναφέρεται πως το Μπαίθ-Σαρίμ κτίσθηκε για «μαρτυρία», προκειμένου να δηλώσει την πίστη στην επικείμενη ανάσταση του Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ και των άλλων «αρχόντων» της Παλαιάς Διαθήκης· σ’ αυτό το σπίτι θα κατοικούσε ο Αβραάμ και άλλοι «άρχοντες» της Παλαιάς Διαθήκης.
Ο Randall Watters, πρώην ανώτατο στέλεχος της «Σκοπιάς», που αποχώρησε στη δεκαετία του 1980 από την οργάνωση του Μπρούκλιν για λόγους συνειδήσεως, πήρε μαζί του αντίγραφο του συμβολαίου του Μπαίθ Σαρίμ που υπογράφηκε στις 24.12.1929. Ο Watters δημοσίευσε αυτό το συμβόλαιο. Εκεί αναφέρεται ότι ο Αβραάμ και οι άλλοι «άρχοντες» της Παλαιάς Διαθήκης θα έχουν την «κυριότητα» της ιδιοκτησίας αυτής! (Βλ. και Α. Αλεβιζοπούλου, Η λατρεία της Σκοπιάς, τόμος Α’ σ. 116). Επομένως τα πραγματικά γεγονότα γύρω από τον «οίκο των αρχόντων» (Μπαίθ Σαρίμ) αποτελούσαν σκάνδαλο και έπρεπε να αλλοιωθούν. Και εδώ η εταιρεία χρησιμοποιεί ασύστολο ψεύδος.
Πολλές άλλες παραθρησκευτικές οργανώσεις χρησιμοποιούν ψεύδη, προκειμένου να προβάλουν τις ανύπαρκτες επιδόσεις και «υπεράνθρωπες» ικανότητες του ψευδο-μεσσία τους, ακόμη και σε καθαρά κοσμικούς τομείς. Έτσι η σαηεντόλοτζυ προβάλλει τον L.R.Hubbard ως ηρώα του Αμερικανικού ναυτικού (F.W. Haack, Scientology-Magic des 20. Jahrhunderts, München 1982. Του ίδιου, Scientology, Dianetic und andere Hubbardismen, München 1990).
Ισχυρισμοί
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε άφθονα παραδείγματα από διάφορες ομάδες, που χρησιμοποιούν αυθαίρετους ισχυρισμούς, με σκοπό να παγιδεύσουν ανύποπτα άτομα. Εδώ ανήκουν και όλα εκείνα που αναφέρουν οι αποκρυφιστικές και γκουρουιστικές ομάδες γύρω από τη ζωή του Χριστού. Έτσι ο Γ. Βουλούκος, που εκπροσωπεί το Παραψυχολογικό «Ίδρυμα Έντγκαρ Κέυση» προβάλλει τον ισχυρισμό ότι ο Ιησούς Χριστός πήγε στις Ινδίες και πήρε τις «τελευταίες μυήσεις» στην Αίγυπτο, στη «Μεγάλη Πυραμίδα» και αυτό το στηρίζει φυσικά στις πνευματιστικές «αποκαλύψεις» του Κέυση (Άνν Ρήντ, Έντγκαρ Κέυση, Για τον Ιησού και την Εκκλησία, έκδ. Βουλούκου, σ. 76).
Τόσο ο Γ. Βουλούκος όσο και ο Ρόμπερτ Νάντζεμυ, «Δάσκαλος» της «Αρμονικής Ζωής» και άλλοι αποκρυφιστές, στηριζόμενοι στην αποκρυφιστική «Πηγή», προβάλλουν το ιστορικό ψεύδος ότι δήθεν οι πρώτοι Πατέρες της Εκκλησίας κήρυτταν την μετενσάρκωση και πως η Ε’ Οικουμενική Σύνοδος διέγραψε τη διδαχή αυτή από τα βιβλία της Εκκλησίας! (Ρόμπερτ Νάτζεμυ, θάνατος, αθανασία και αναγέννηση, πολυγρ. έκδ. Ηλίανθος, σ. 40, Παραψυχολογία, έκδ. Γ. Βουλούκου, Ιούνιος 1980, σ. 94. Αναίρεση της κακοδοξίας αυτής, βλ. βιβλίο μας «Μετενσάρκωσα ή ανάσταση; Ορθόδοξη θεώρηση του κακού, έκδ. Β’ Αθήνα 1995).
(…)
Απάτες
Η απάτη είναι προσφιλής μέθοδος πολλών ομάδων, ιδιαίτερα εκείνων που κινούνται στο χώρο του αποκρυφισμού και προβάλλουν «συγκλονιστικές εμπειρίες». Αλλά και παραθρησκευτικές οργανώσεις σαν την εταιρεία «Σκοπιά» χρησιμοποιούν επίσης τη μέθοδο της απάτης.
Όπως είναι γνωστό, η εταιρεία «Σκοπιά» μέχρι το έτος 1931 είχε για ιερό σύμβολο τον τίμιο Σταυρό, ο οποίος κοσμούσε και το εξώφυλλο του περιοδικού της, που τότε ελέγετο «Η Σκοπιά του Πύργου και Κήρυκας της του Χριστού Παρουσίας» (βλ. Α. Αλεβιζοπούλου, Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και Ορθοδοξία. Η λατρεία της Σκοπιάς, τόμος Γ, σ. 102-103). Όμως στο μεταξύ κηρύττει πως ο Χριστός σταυρώθηκε πάνω σε πάσσαλο και ισχυρίζεται πως «ουδέποτε» αναγνώριζε τον σταυρό για σύμβολο της χριστιανοσύνης (Σκοπιά 1968, σ. 493). Για να «κατοχυρώσει» την νέα άποψη, χρησιμοποιεί την απάτη:
Στη «Μετάφραση Νέου Κόσμου» δημοσιεύει σκίτσο εσταυρωμένου πάνω σε πάσσαλο, παρμένο από το βιβλίο του Justus Lipsius (De Cruce libri tres, Antverpiae M.D.- XCV) και υποστηρίζει ότι ο Justus Lipsius αναφέρει πως ο Χριστός σταυρώθηκε σ’ ένα τέτοιο πάσσαλο (New World Translation of the Holy Scriptures, revised 1971 D.E., σ. 1361).
Αυτό αποτελεί απάτη, γιατί το σκίτσο δημοσιεύεται μεν στη σελίδα 24 του βιβλίου του Justus Lipsius, αλλά δεν αναφέρεται εκεί ότι ο Χριστός σταυρώθηκε σ’ ένα τέτοιο πάσσαλο. Αντίθετα, στη σελίδα 67 του βιβλίου του ο Justus Lipsius δημοσιεύει άλλο σκίτσο, με εσταυρωμένο πάνω σε κανονικό σταυρό και υπογραμμίζει πως τέτοιος ήταν ο σταυρός του Χριστού! (βλ. βιβλίο μας, «Μάρτυρες του Ιεχωβά και Ορθοδοξία», σ. 106-107).
Μέθοδος υποβολής
Όλες οι ομάδες στις οποίες αναφερόμαστε χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές υποβολής. Μερικές από αυτές χρησιμοποιούν βίαιες επεμβάσεις ελέγχου του νου. Ας δούμε όμως το ζήτημα με βάση την προπαγάνδα της «Σκοπιάς».
Η εταιρεία του Μπρούκλιν χρησιμοποιεί συχνά φράσεις υποβολής, όπως: «γνωρίζουμε λοιπόν!…», «έγινε λοιπόν σαφές», «ήδη μάθαμε ότι οι καιροί των εθνών άρχισαν το 607 π.Χ….»! Ακόμη χρησιμοποιεί την υποβολή, με τη βοήθεια ερωτήσεων, στις οποίες υπάρχει μόνο μία απάντηση, π.χ.: «ήθελε ο Θεός το κακό;», «ήθελε ο Θεός το έγκλημα;», «είσθε υπέρ της δικαιοσύνης;». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ακόλουθες ερωτήσεις από το βιβλίο «Μπορείτε να ζείτε»:
«Για σκεφθείτε: Αν έπρεπε εσείς ν’ αποφασίσετε, ποια ημερομηνία θα διαλέγατε για να πεθάνετε; Δεν μπορείτε να διαλέξετε, μπορείτε; Δεν θέλετε να πεθάνετε, όπως κανένας φυσιολογικός άνθρωπος που έχει την υγεία του δεν θέλει να πεθάνει». «Θέλετε να ζήσετε για πάντα πάνω στη γη κάτω από την κυβέρνηση του Θεού;»
Υποταγή της Γραφής στις δοξασίες της ομάδας
Οι λεγόμενες «χριστιανικές αιρέσεις» δεν ξεκινούν από την Αγία Γραφή, αλλά υποτάσσουν τη Γραφή στις κακοδοξίες τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εταιρεία «Σκοπιά»:
Βασική διδαχή της αποτελεί η κακοδοξία πως ο Χριστός είναι κτίσμα. Όμως η Αγία Γραφή αναφέρει πως είναι ο Κτίστης του σύμπαντος, όχι κτίσμα. Η «Σκοπιά», αντί να αλλάξει τη διδαχή της, υποτάσσει σ’ αυτήν την Αγία Γραφή. Στο Κολ. α’ 16 αναφέρεται ότι δια του Υιού και λόγου του Θεού δημιουργήθηκαν τα πάντα («πάντα δι’ αυτού εκτίσθησαν») και έτσι αποδεικνύεται η κακοδοξία της «Σκόπιας». Όμως, αντί η εταιρεία αυτή να προσαρμόσει τη διδαχή της στη Γραφή, προσαρμόζει τη Γραφή στις δοξασίες της. Στη «Μετάφραση Νέου Κόσμου», ερμηνεύοντας το Κολ. α’ 16 προσθέτει δύο λέξεις και έτσι η φράση γίνεται: «δι’ αυτού εκτίσθησαν όλα τα άλλα». Δηλαδή ο Χριστός ήταν το πρώτο κτίσμα, και ύστερα ο Θεός έκτισε δι’ αυτού όλα τα άλλα δημιουργήματα!
Αποδεικνύεται πως οι μεθοδεύσεις της εταιρείας «Σκοπιά» είναι «λεπτές» και δεν γίνονται αντιληπτές από τα ανύποπτα θύματα, τα οποία οδηγούνται σταδιακά, αλλά συστηματικά σε εξάρτηση.
Τέτοιες μεθοδεύσεις, όπως πνευματική τρομοκρατία, διαβολοποίηση του περιβάλλοντος, απλουστευμένες λύσεις, γενικεύσεις, παρερμηνείες γεγονότων, ισχυρισμοί, μισές αλήθειες, παραπληροφόρηση, ψεύδη, απάτες και υποβολή, είναι συνηθισμένες σε πολλές αιρετικές και παραθρησκευτικές ομάδες.
Όλες σχεδόν αυτές οι ομάδες χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή, ακόμη και αν κινούνται στον ασιατικό πνευματικό χώρο, και την ερμηνεύουν με βάση τις εξωχριστιανικές θέσεις τους, λόγου χάρη με βάση τις δοξασίες για το κάρμα, τη μετενσάρκωση, ή την ολιστική θεώρηση του κόσμου κ.ο.κ. Προς τούτο επικαλούνται πνευματιστικά πειράματα και άλλες απόκρυφες πηγές.
«Είμαι Εγώ που επαναφέρω την Απόλυτη Ισορροπία, γιατί ειμαι ο Εμπνευστής Οδηγός Λόγος – Χριστός, που έλκω τον πεσόντα Εαυτό Μου ν’ ανέβει το ίδιο το μονοπάτι της πτώσης του», γράφει με θράσος ο ψευδο-μεσσίας του «Εσωτερικού Χριστιανισμού» Δ. Δώριζας. Με αυτή την απαίτηση καλεί τους οπαδούς του να υποτάξουν το λόγο της Γραφής στη δική του απόλυτη αυθεντία, μια και ταυτίζεται με τον Λόγο-Χριστό! (Δ. Δώριζα, Η θεώρηση του ανθρώπου, Αθήνα 1986, σ. 19). Και ο Ρόμπερτ Νάτζεμυ της «Αρμονικής Ζωής» γράφει:
«Η πηγή του Edgar Cayce δίνει την παρακάτω άποψη του θέματος: Οι ενορατικές μου παρατηρήσεις λένε πως όταν οι πρώτοι Χριστιανοί Πατέρες αποφάσισαν να διαδώσουν την πίστη σε όλους αδιακρίτως τους ανθρώπους, αποφάσισαν να μην συμπεριλάβουν την αρχή της μετενσάρκωσης» (Νάτζεμυ, Θάνατος, αθανασία και αναγέννηση, σ. 40). Και εδώ υποστηρίζεται με βάση την αποκρυφιστική «πηγή», ότι η μετενσάρκωση ήταν σίγουρα βασική διδασκαλία του Χριστού και της Αγίας Γραφής (βλ. Α. Αλεβιζοπούλου Μετενσάρκωση ή ανάσταση; Ορθόδοξη θεώρηση του κακού, β’ έκδ. Αθήνα 1995).
Μεθοδεύσεις πλύσεως εγκεφάλου
Κατ’ αρχήν πρέπει να σημειώσουμε πως βασικός στόχος της εταιρείας «Σκοπιά», όπως και άλλων ομάδων, είναι η αύξηση της οικονομικοπολιτικής αυτοκρατορίας τους, ο απόλυτος έλεγχος πάνω σε ανθρώπινα όντα και η χρησιμοποίησή τους για τους σκοπούς της οργάνωσης.
Για την εταιρεία «Σκοπιά» ολόκληρη η γη είναι ένας απέραντος «ιεραποστολικός αγρός». Η «καλλιέργεια» αυτού του αγρού ταυτίζεται με τη «λατρεία του Ιεχωβά». Έτσι, ολόκληρη η ζωή των οπαδών της στρέφεται γύρω από το «έργο» από σπίτι σε σπίτι ο βαθμός συμμετοχής σ’ αυτό προσδιορίζει την «πνευματική ωριμότητα» του καθενός. Για να διευκολύνει η εταιρεία «Σκοπιά» την καλλιέργεια του «αγρού», χωρίζει ολόκληρη την υδρόγειο σε «Ζώνες», τις «ζώνες» σε «Τμήματα», τα «Τμήματα» σε «Περιφέρειες», τις «Περιφέρειες» σε «Περιοχές», τις «Περιοχές» σε «συναθροίσεις» ή «εκκλησίες» και αυτές σε «τομείς». Κάθε «μάρτυρας του Ιεχωβά» λογίζεται «ποιμένας» ή «ευαγγελιζόμενος» και υποχρεώνεται να «καλύψει» τον τομέα του σε διάστημα τεσσάρων μηνών (Η Διακονία μας της Βασιλείας 1/1979 Αναλυτικά βλ. βιβλίο μας «Μία δικτατορία στο Μπρούκλιν. Η λατρεία της Σκοπιάς τόμος Β’ σ. 313-380). Στο από σπίτι σε σπίτι έργο οι «μάρτυρες του Ιεχωβά» ακολουθούν αυστηρά τις υποδείξεις της εταιρείας οι οποίες συνοψίζονται σε συγκεκριμένα στάδια πλύσεως εγκεφάλου.
Κατ’ αρχήν κάθε «ευαγγελιζόμενος» υποχρεούται να συλλέγει στοιχεία για το κάθε «πρόβατο» του «τομέα» του και να τα καταγράφει σε ειδικό «Δελτίο», για να καταστεί δυνατή η ανάλυση της προσωπικότητάς του. Γι’ αυτό το σκοπό επισημαίνονται τυχόν ευαίσθητα σημεία στην προσωπικότητα του καθενός (εκπαιδευτικό εγχειρίδιο: «Λάμπετε ως φωστήρες», σ. 84).
Σε άλλο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο («Ικανοί Διάκονοι») αναφέρεται:
«Εξακριβώστε ποια είναι εκείνα που ενδιαφέρουν το άτομο στο οποίο ομιλείτε, δηλαδή τα πράγματα που του αρέσουν να κάνει ή να συζητεί. Έτσι συναντήστε τον στα ίδια του εδάφη… Από αυτό το κοινό σημείο ή προγεφύρωμα μπορείτε να τον οδηγήσετε στο ορισμένο σημείο… Μάθετε να γνωρίζετε πως να βρίσκετε το σπινθήρα του ενδιαφέροντος στα διάφορα άτομα, την αποκριτική των χορδή και κατόπιν παίζετε επάνω σ’ αυτήν» (Ξύπνα 6.6.1991, σ. 30).
Για τον προσδιορισμό της «αποκριτικής χορδής» η «Σκοπιά» προσφέρει στους οπαδούς της ειδική έκπαίδευση και δοκιμασμένα εκπαιδευτικό κείμενα για κάθε περίπτωση. «Πρέπει να προσπαθούμε να διακρίνουμε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους, τις συμπάθειες και τις αντιπάθειές τους», υπογραμμίζει (Σκοπιά 1.2.1987, σ. 14).
Στην πορεία της σταδιακής ένταξης στην οργάνωση διακρίνουμε τα ακόλουθα στάδια:
«Επίσκεψη»
Η πρώτη επαφή γίνεται συνήθως κατά το από σπίτι σε σπίτι έργο. Η εταιρεία οπλίζει τους οπαδούς της όχι μόνο με ειδικές δίλεπτες ή τρίλεπτες ομιλίες για την κάθε περίπτωση, αλλά και με έτοιμες απαντήσεις, με σκοπό να αντιμετωπισθεί με επιτυχία κάθε αντίδραση:
Για την περίπτωση που ο οικοδεσπότης είπε σε προηγούμενη επίσκεψη, «έχω τη δική μου θρησκεία», η νέα επαφή πρέπει να αρχίζει με την ακόλουθη προσφώνηση: «Καλημέρα σας. Επισκεπτόμαστε όλες τις οικογένειες στη γειτονιά σας… και διαπιστώνουμε ότι οι περισσότεροι έχουν τη δική τους θρησκεία. Χωρίς αμφιβολία και εσείς έχετε τη δική σας θρησκεία… Αλλά άσχετα με το ποια θρησκεία έχει ο καθένας, όλοι επηρεαζόμαστε από πολλά παρόμοια προβλήματα -ακρίβεια, έγκλημα, αρρώστια— έτσι δεν είναι;… Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποια πραγματική λύση γι’ αυτά;» (Πως να συζητάτε λογικά από τις Γραφές, 1987, σ. 15).
Το πρώτο, λοιπόν στάδιο, στη διαδικασία για τον έλεγχο της προσωπικότητας των θυμάτων της εταιρείας «Σκοπιά» είναι η «επίσκεψη» και η τυχόν «συνεργασία» ενός ατόμου στα πλαίσια αυτά. Όταν λοιπόν αποφασίζουμε να ανοίξουμε την πόρτα μας σε ένα απρόσκλητο επισκέπτη, «μάρτυρα του Ιεχωβά» πρέπει να γνωρίζουμε ότι η επίσκεψη αυτή είναι προσχεδιασμένη και αποβλέπει στην επεξεργασία της προσωπικότητάς μας. Αν ανοίξουμε την πόρτα μας κάναμε ήδη το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
«Επανεπίσκεψη»
Στόχος της «επίσκεψης» είναι η «επανεπίσκεψη», η δημιουργία δηλαδή των απαραιτήτων προϋποθέσεων για την επίτευξη του σχεδίου της «Σκοπιάς». «Μια και οι σπόροι της αληθείας έχουν φυτευθεί υπάρχει ανάγκη να κάνετε επανεπίσκεψη» (Οργανωμένοι, σ. 88). Αυτό είναι το δεύτερο στάδιο στη διαδικασία του προσηλυτισμού που εφαρμόζει η «Σκοπιά».
Κατά την «επανεπίσκεψη», που συνήθως γίνεται μετά μία εβδομάδα από την «επίσκεψη», διατίθεται περισσότερος χρόνος για το «πεινασμένο πρόβατο». Η «συνομιλία» στηρίζεται στην αξιολόγηση των στοιχείων που έχουν καταγράφει σε ειδικό «Δελτίο» που ανοίγεται για τον οικοδεσπότη, ιδιαίτερα εκείνων που συνελέγησαν κατά την «επίσκεψη». Και αυτές οι επαφές προγραμματίζονται από την εταιρεία «Σκοπιά»· οι σύντομες ομιλίες δίδονται γραπτές στους προπαγανδιστές. Ας αναφέρουμε μία περίπτωση:
Αυτός που πραγματοποιεί την «επανεπίσκεψη» καλείται να πει στον οικοδεσπότη: «Εξετίμησα τη συνομιλία μας της περασμένης εβδομάδας, διότι απεκάλυψε μερικές από τις αλλαγές που θα κάμει να συμβούν ο Δημιουργός Ιεχωβά Θεός για το καλό της ανθρωπότητας στο προσεχές μέλλον. Εκείνο που είναι ασύνηθες είναι ότι πολλοί άνθρωποι ούτε γνωρίζουν καν το όνομα εκείνου που θα κάμει τις ευεργετικές αυτές αλλαγές. Εν τούτοις το όνομά του είναι το πρώτιστο και μεγαλύτερο όνομα στο σύμπαν. Το βιβλίο που λάβατε την περασμένη εβδομάδα σχολιάζει τη σοβαρότητα που γνωρίζουμε τον Ιεχωβά. Ας διαβάσουμε την πρώτη και δεύτερη παράγραφο του πρώτου κεφαλαίου…» (Εσωτερικοί Εγκύκλιοι 5/1972, σ. 4).
Αν ο οικοδεσπότης «συνεργαστεί» μ’ αυτόν τον τρόπο με τον «ευαγγελιζόμενο», έκανε ήδη το δεύτερο βήμα και παρακινείται να συνεχίσει αυτή τη «συνεργασία» και να δεχθεί την προσφορά μιας κατ’ οίκον «Γραφικής Μελέτης».
«Οικιακή μελέτη»
Ο «αντικειμενικός σκοπός» της «επανεπίσκεψης» είναι ν’ αρχίσει σύντομα μία τακτική εβδομαδιαία μελέτη ενός από
τα βιβλία της «Σκόπιας». Η «επίσκεψη» είναι το «φύτευμα», η «επανεπίσκεψη» το «πότισμα». Όμως πρέπει να ακολουθήσει η «αύξηση» και αυτό γίνεται με την «οικιακή μελέτη» (Σκοπιά 15.2.1987, σ. 16). Αυτό είναι το τρίτο στάδιο στην προσπάθεια επεξεργασίας της προσωπικότητας του θύματος.
Με την έναρξη της «μελέτης» ο προπαγανδιστής υποβάλλει ειδικές εκθέσεις για την «πρόοδο» του υποψηφίου οπαδού, χρησιμοποιώντας ειδικά Δελτία (τα Δελτία 5-3-0 6/72). Στόχος της «μελέτης» είναι η αποξένωση του ατόμου από την προηγούμενη πίστη και το «ξερίζωμα» από το προηγούμενο περιβάλλον. Στη συνέχεια συντελείται η αντικατάσταση του κενού με τη «θεοκρατική πίστη» και το «θεοκρατικό περιβάλλον».
Οποίος κάνει αυτό το τρίτο βήμα ακολουθεί ήδη ένα δρόμο που μπορεί να μην έχει επιστροφή. Σταδιακά οδηγείται σε συναισθηματική εξάρτηση και ακύρωση της ελεύθερης λειτουργίας της προσωπικής σκέψης και κρίσης.
Προετοιμασία για την «εναντίωση»
Στο διάστημα της μελέτης το άτομο προετοιμάζεται ψυχολογικά για να αντιμετωπίσει την εναντίωση μέσα στην οικογένειά του!
«Τώρα που γνωρίζεις την αλήθεια, ετοιμάσου για την εναντίωση από μέρους του Σατανά. Ο Διάβολος δεν ευχαριστείται καθόλου από αυτό και θα χρησιμοποιήσει τους δικούς σου για να σε απομακρύνει από την αλήθεια και να σε κάνει να σταματήσεις τη μελέτη»!
Έτσι, αν οι γονείς, ο σύζυγος, η σύζυγος, αντιδράσουν, τότε το θύμα σκέπτεται τους λόγους του «δασκάλου»· στην εναντίωση των δικών του βλέπει την «επιβεβαίωση», ότι βρίσκεται στο δρόμο της «αλήθειας» και γι’ αυτό πολεμάται από το Σατανά, που κρύβεται πίσω από τους οικείους του!
Ολοκληρωτική ένταξη
Από την «Οικιακή μελέτη» το υποψήφιο θύμα οδηγείται βαθμιαία σε πέντε άλλα στάδια επεξεργασίας της προσωπικότητάς του, που ταυτίζονται με την ένταξή του σε πέντε διαφορετικές εβδομαδιαίες συναθροίσεις των «μαρτύρων του Ιεχωβά»:
Κατ’ αρχήν είναι η συνάθροιση «Βιβλίου Εκκλησίας» που συνήθως γίνεται σε φιλικό σπίτι, με τη συμμετοχή λίγων ατόμων, ώστε να δημιουργούνται προσωπικοί δεσμοί. Ακολουθεί η «Συνάθροιση Σκοπιάς», οπού γίνεται συστηματική επεξεργασία της ύλης, που αποστέλλεται από την εταιρεία σαν «τροφή εν καιρώ», και συνδυάζεται συνήθως με τη συνάθροιση για τη «Δημόσια ομιλία».
Υπάρχουν ακόμη δύο άλλες, εκπαιδευτικές εβδομαδιαίες συναθροίσεις. Η συνάθροιση «Σχολή θεοκρατικής Διακονίας» και η «Συνάθροιση Υπηρεσίας». Σ’ αυτές το θύμα εκπαιδεύεται για το «από σπίτι σε σπίτι» έργο.
Στο ίδιο διάστημα, κάποιος «έμπειρος αδελφός» (ευαγγελιζόμενος) αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει το νέο άτομο στο από σπίτι σε σπίτι έργο στο πως να δίνει τη «μαρτυρία», να συλλέγει στοιχεία για τους ένοικους των σπιτιών που επισκέπτεται, να τα καταγράφει και να συμπληρώνει τα «Δελτία» της εταιρείας.
Η όλη διαδικασία προσηλυτισμού βεβαιώνεται με το λεγόμενο «βάπτισμα», που είναι ολοκληρωτική ένταξη στην οργάνωση. Αυτό είναι το ένατο και τελικό στάδιο στη διαδικασία που εφαρμόζει η «Σκοπιά» για την ολοκληρωτική πνευματική υποδούλωση ενός ατόμου.
Για να γίνει κατανοητό ότι το «βάπτισμα» αυτό επισφραγίζει την ολοκληρωτική υποταγή στην εταιρεία του Μπρούκλιν θα παραθέσουμε στη συνέχεια ένα απόσπασμα από το βιβλίο μας «Μάρτυρες του Ιεχωβά και Ορθοδοξία» (σ. 82- 83):
Κατά το «βάπτισμα» της «Σκοπιάς» γίνεται στην αρχή μια σχετική ομιλία και στη συνέχεια, οι υποψήφιοι πρέπει να απαντήσουν «με βαθιά κατανόηση και εγκάρδια εκτίμηση» στις ακόλουθες δύο ερωτήσεις.
«Η πρώτη ερώτηση είναι:
“Με βάση τη θυσία του Ιησού Χριστού, έχετε μετανοήσει για τις αμαρτίες σας και έχετε αφιερώσει τον εαυτό σας στον Ιεχωβά, για να κάνετε το θέλημά του;”.
Η δεύτερη είναι:
“Κατανοείτε ότι η αφιέρωσή σας και το βάπτισμά σας σας ταυτίζουν σαν έναν από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά σε συνταύτιση με την από το πνεύμα κατευθυνόμενη οργάνωση; .
Έχοντας απαντήσει σ’ αυτά τα ερωτήματα, οι υποψήφιοι έχουν τη σωστή κατάσταση καρδιάς, για να προχωρήσουν στο Χριστιανικό βάπτισμα» (Σκ. 15.8.1985, σελ. 22).
Μέχρι το 1985 η εταιρεία είχε άλλη αντίληψη για το «βάπτισμα» αυτό. Έγραφε: «είναι ένα βάπτισμα σε αναγνώριση “του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος” ή “εις το όνομα” αυτών (Ματθαίος κη’ 19). Είναι ένα βάπτισμα που κάνει ένας που συμβολίζει την αφιέρωσή του στον Παγκόσμιο Κυρίαρχο Ιεχωβά Θεό να πράξει το θέλημά του, όπως αυτό αποκαλύπτεται σχετικά με τη βασιλεία του» (Γεννηθήτω το θέλημά σου, σελ. 150).
Δεν είναι ένα βάπτισμα «εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος», με το οποίο ενδύεται κανείς τον Χριστό και γίνεται «εις εν Χριστώ», υιός και κληρονόμος του Θεού «κατ’ επαγγελίαν» (Γαλ. γ’ 26-29), αλλά «σε αναγνώριση» της κυριαρχίας του «Ιεχωβά» με σκοπό να πράξει κανείς το «θέλημά Του», όπως αποκαλύπτεται μέσω του «αγωγού», δηλαδή μέσω της εταιρείας «Σκοπιά». Παρ’ όλα αυτά η εταιρεία τηρούσε τα «προσχήματα» και έλεγε πως ήταν ένα βάπτισμα «σε αναγνώριση του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος». Τώρα όμως μιλάει για αφιέρωση και υποταγή στην «από το πνεύμα κατευθυνόμενη οργάνωση»!
Ήδη πριν από το τελικό αυτό βήμα, το θύμα αισθάνεται αποξένωση από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του και αυξανόμενη έλξη προς το νέο περιβάλλον. Έχει εγκαταλείψει τις προηγούμενες συνήθειες, προτιμήσεις, αναζητάει συνεχώς ευκαιρία να απομονωθεί για τη μελέτη των εντύπων της εταιρείας, για την προετοιμασία των συναθροίσεων, για την «υπηρεσία» από σπίτι σε σπίτι.
Εδώ η εταιρεία φροντίζει για πραγματικό «βομβαρδισμό αγάπης» από μέρους των «αδελφών», προκειμένου το θύμα να «ριζώσει» στο νέο περιβάλλον:
«Όχι μόνο οι ενήλικοι, αλλά και οι νεότεροι μπορούν να αυτοσυστήνονται στους νεοφερμένους και να τους υποδέχονται. Φροντίζετε εσείς να χαιρετίσετε άτομα;… Πότε ήταν η τελευταία φορά που προσκαλέσατε κάποιον να φιλοξενηθεί στο σπίτι σας; Πολλοί από τους νεοφερμένους αποχωρίσθηκαν από τους προτέρους φίλους και οικογένειες ένεκα της αλήθειας. Ασφαλώς αυτό το κενό έχει ανάγκη συμπληρώσεως. Είναι ανάγκη να τυγχάνουν θερμής υποδοχής και στα σπίτια μας και στις καρδιές μας και έτσι θα έχουμε νέους φίλους και νέες οικογενειακές σχέσεις» (Διακονία της βασιλείας 89975, σ. 3).
Όμως μετά το «βάπτισμα» οι συνθήκες δεν είναι τόσο «φιλικές» για το νέο θύμα. Αρχίζει η ψυχολογική πίεση και η πνευματική τρομοκρατία.
Η οργάνωση διαθέτει πολλούς μηχανισμούς και μεθοδεύσεις για να ελέγχει ολόκληρη τη ζωή των οπαδών της. Κάθε ουσιαστική σχέση με τον έξω κόσμο λογίζεται σχέση με την «οργάνωση του Σατανά», πνευματική «μοιχεία». Κάθε ολιγωρία αναφορικά με το «έργο», θεωρείται πνευματική ανωριμότητα. Και στις δύο περιπτώσεις τίθεται σε κίνδυνο η «επιβίωση»· το «ανώριμο άτομο» απειλείται με αφανισμό στον «Αρμαγεδώνα».
Έλεγχος της σκέψεως
Η εταιρεία «Σκοπιά» δεν επιθυμεί να αποκτήσει απλώς νέους οπαδούς. Θέλει απόλυτα εξηρτημένα άτομα, ικανά να εκτελέσουν οποιαδήποτε εντολή. Γι’ αυτό φροντίζει να ελέγχει τη σκέψη τους. Η μέθοδός της αποδεικνύεται αποτελεσματική.
Κατ’ αρχήν παρατηρούμε ότι τα λεγάμενα «βοηθήματα μελέτης», είτε ατομικής είτε ομαδικής, διαιρούνται σε παραγράφους με αντίστοιχες ερωτήσεις, που φέρουν τον αριθμό της κάθε παραγράφου. Κάθε οπαδός οφείλει να μελετήσει τις ερωτήσεις, να βρει τις απαντήσεις στην αντίστοιχο παράγραφο, και να τις «επιβεβαιώσει» σαν δήθεν «Γραφικές» με την βοήθεια των Γραφικών εδαφίων που παρατίθενται, είτε αυτούσια είτε σε παραπομπές.
Εδώ παρατηρούμε πως το θύμα, χωρίς να το αντιληφθεί εισέρχεται σε διαδικασία μεθόδευσης:
Οι ερωτήσεις δεν είναι δικές του, αλλά της εταιρείας. Οι απαντήσεις δεν είναι ούτε δικές του, ούτε μέσα από την Αγία Γραφή. Τα αγιογραφικά εδάφια λαμβάνονται συνήθως από τη λεγάμενη «Μετάφραση Νέου Κόσμου», που είναι παραποίηση της Αγίας Γραφής. Αλλά κι αν τούτο δεν συμβαίνει, επιλέγονται εδάφια που έχουν φαινομενική σχέση με τις απαντήσεις της «Σκοπιάς» ή αποκόπτονται από τη συνοχή τους, προκειμένου να εναρμονιστούν με τις κακοδοξίες της.
Αναφέραμε ήδη το παράδειγμα της «βασιλείας» του 1914 και τις αυθαιρεσίες της «Σκοπιάς». Στη συνέχεια θα παραθέσουμε ένα δεύτερο παράδειγμα:
Στα λεγάμενα «Γραφικά βοηθήματα» τίθεται η ερώτηση: «τι ήταν ο Χριστός προτού γεννηθεί;» Στις αντίστοιχες παραγράφους δίδεται η απάντηση πως ο Χριστός πριν γεννηθεί ήταν το πρώτο κτίσμα του Θεού– παρατίθενται τα εδάφια Ιω. α’ 1 («εν αρχή ην ο Λόγος»), Κολ. α’ 15 («πρωτότοκος πάσης κτίσεως») και Αποκ. γ’ 14 («η αρχή της κτίσεως του Θεού»). Έτσι το θύμα νομίζει πως η διδαχή της «Σκοπιάς» είναι Γραφική διδασκαλία, πως το βιβλίο που διαβάζει είναι «Γραφικό βοήθημα»· ο Χριστός είναι κτίσμα, συμπεραίνει.
Αλλά εκείνος που θα προσέξει το νόημα των εδαφίων αυτών, χωρίς να ξεκινήσει από την κακοδοξία που θέλει να κατοχυρώσει η «Σκοπιά», θα οδηγηθεί στο αντίθετο συμπέρασμα:
Ο Υιός και Λόγος του Θεού είναι άναρχος και Κτίστης των πάντων, όχι κτίσμα– υπήρχε («ην») εν αρχή και άρα, δεν ήταν το πρώτο δημιούργημα. Ακόμη ήταν «πρωτότοκος πάσης κτίσεως», όχι με την έννοια του «πρώτου κτίσματος», αλλά με την έννοια του Κτίστη, «επειδή δι’ αυτού εκτίσθησαν τα πάντα» (Κολ. α 16). Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται «η αρχή πάσης κτίσεως», δηλαδή η δημιουργική αιτία, ο Δημιουργός των πάντων!
Αλλά το θύμα δεν έχει τη δυνατότητα να τα σκεφθεί όλα αυτά, να θέσει ερωτήσεις, να ερευνήσει την Αγία Γραφή. Αυτό το κάνει γι’ αυτόν η «Σκοπιά». Ατομικές ερωτήσεις και ατομικές απαντήσεις δεν επιτρέπονται στις συναθροίσεις των «μαρτύρων του Ιεχωβά». Τόσο οι ερωτήσεις, όσο και οι απαντήσεις, είναι της εταιρείας «Σκοπιά».
Ολόκληρη η ζωή των οπαδών κυλάει με κέντρο την απασχόλησή αυτή: Ερωτήσεις της «Σκοπιάς», απαντήσεις της «Σκοπιάς», Γραφικά εδάφια με φαινομενική σχέση, ξεκομμένα από τη συνοχή τους.
Όλα αυτά επαναλαμβάνονται με τη μελέτη τεσσάρων περιοδικών εκδόσεων της εταιρείας κάθε μήνα, τριών τουλάχιστον βιβλίων κάθε χρόνο, με την προετοιμασία πέντε εβδομαδιαίων συναθροίσεων, με την συμμετοχή στις συναθροίσεις αυτές, στις συνελεύσεις περιοχής, περιφερείας και σε άλλες υποχρεωτικές εκδηλώσεις, στο από σπίτι σε σπίτι έργο, στις «Γραφικές Μελέτες», κ.ο.κ. Στο τέλος, όλα αυτά γίνονται δεύτερη φύση και σε κάθε «ερέθισμα» οι «μάρτυρες του Ιεχωβά» αντιδρούν αυτόματα, χωρίς να σκέπτονται· πηγαίνουν «κατ’ ευθείαν στη Γραφή». Γι’ αυτό και σχηματίζει κανείς την εντύπωση, πως μια προσωπική και ουσιαστική συζήτηση είναι αδύνατη.
Τούτο είναι κατανοητό, επειδή ουσιαστική δεν συζητεί κανείς με αυτόν που έχει απέναντί του, αλλά με την εταιρεία «Σκοπιά». Οι απαντήσεις σε κάθε ερώτηση και η τοποθέτηση σε κάθε θέμα είναι πράγματα προκαθορισμένα. Ο «συνομιλητής» δεν συζητεί, αλλά «δίνει μαρτυρία»! Σ’ αυτό το «έργο» δεν χρειάζεται προσωπική σκέψη και κρίση. Αυτές οι λειτουργίες ατονούν βαθμιαία και τελικά εξουδετερώνονται εντελώς.
Η προσωπική σκέψη και κρίση σε θέματα που έχει πάρει θέση η εταιρεία, λογίζεται «τάση ατελών ανθρώπων», δηλαδή ατόμων που είναι ανώριμα πνευματικά. Η τάση αυτή, εμποδίζει την πνευματική πρόοδο, λέγει η «Σκοπιά»· γι’ αυτό και απαγορεύεται! (Σκοπιά 1959, σ. 349, βλ. Α. Αλεβιζοπούλου, Πίσω από το προσωπείο της Σκοπιάς, σ. 44. ’Επίσης «Μια δικτατορία στο Μπρούκλιν. Η λατρεία της Σκοπιάς», τόμος Β’, σ. 160-162).
Αν κάποιο θύμα τολμήσει να λειτουργήσει υπεύθυνα, σαν ελεύθερα σκεπτόμενο άτομο, «κινδυνεύει πνευματικά», γιατί οτιδήποτε κάνει η εταιρεία, «είναι για το καλό μας»· ανταρσία σ’ αυτό που λέγει η κάνει η εταιρεία, λογίζεται «ανταρσία εναντίον του Ιεχωβά» (Σκοπιά 1956, σ. 270, βλ. Α. Αλεβιζοπούλου, Πίσω από το προσωπείο της Σκοπιάς, σ. 57. Πιο αναλυτικά βλ. «Μια δικτατορία στο Μπρούκλιν», σ. 150-239).
Στην περίπτωση τέτοιας «ανταρσίας» τίθενται σε εφαρμογή οι μηχανισμοί ψυχολογικής τρομοκρατίας και κοινωνικής εξουθένωσης του «αντάρτη». Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που θα ήθελε κανείς να ερευνήσει, να μελετήσει προσεκτικά την Αγία Γραφή, δεν θα είχε τον απαιτούμενο χρόνο. Οι απαιτήσεις της εταιρείας και τα λεγάμενα «κατώτατα όρια» που αναφέρονται στην «απόδοση» στο από σπίτι σε σπίτι έργο, υπερβαίνουν τις δυνατότητες του ατόμου. Η «απόδοση» καταγράφεται σε ειδικό Δελτίο, που υποβάλλεται κάθε μήνα στη συνάθροιση.
Αν κάποιος δεν ανταποκριθεί στα «κατώτατα όρια», αυτό έχει συνέπειες για το «μέσο όρο» απόδοσης της συναθροίσεως στην οποία ανήκει και δέχεται ψυχολογική πίεση του «υπηρέτου αγρού», γιατί και εκείνος με τη σειρά του πιέζεται από τον ανώτερο του στην ιεραρχία, εκείνος από τον αμέσως ανώτερο κ.ο.κ. Κάθε «αδελφός» αξιολογείται και εκτιμάται μέσα στην οργάνωση ανάλογα με τα νούμερα που καταγράφονται στο ατομικό του «Αρχείο Ευαγγελιζομένων».
Το ότι οι απαιτήσεις της οργάνωσης υπερβαίνουν τις δυνατότητες και την αντοχή του κάθε οπαδού, κατανοείται αν κανείς σκεφθεί πως υποχρεούται να μελετήσει τέσσερα τεύχη περιοδικών το μήνα, να προετοιμάσει πέντε εβδομαδιαίες συναθροίσεις, να λάβει μέρος σ’ αυτές, να καταναλώσει τουλάχιστον δέκα ώρες το μήνα στον «αγρό» και να διευθύνει μία τουλάχιστον «Γραφική μελέτη». Στις υποχρεώσεις αυτές προστίθενται οι συνελεύσεις περιοχής και περιφερείας και πολλές άλλες υποχρεώσεις. Ακόμη πρέπει κανείς να έχει ένα «κοσμικό επάγγελμα» για να συντηρηθεί ο ίδιος και η οικογένειά του. Η εταιρεία δεν αναλαμβάνει καμία υποχρέωση απέναντι στους σκλάβους της, οι οποίοι, σε αντίθεση με το παλαιό σύστημα δουλείας, υποχρεούνται να φροντίζουν και για τη συντήρησή τους.
Έτσι εξηγείται γιατί οι «μάρτυρες του Ιεχωβά» ζουν στο άγχος να τα προλάβουν όλα και επειδή δεν το κατορθώνουν, δημιουργούνται μέσα τους ενοχές απέναντι στον «Ιεχωβά», που παρ’ όλα αυτά τους ανέχεται. Δεν έχουν λοιπόν χρόνο για πρόσθετη έρευνα. Η εταιρεία «Σκοπιά» χρειάζεται φανατικούς οπαδούς, ικανούς για όλα. Αυτός είναι ο λόγος που τους υποχρεώνει να προβούν σε πράξεις που συνδυάζονται με τρομακτικές προσωπικές ταλαιπωρίες και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και τη ζωή των ανήλικων παιδιών τους. Εδώ ανήκει η άρνηση της στρατιωτικής θητείας και της μετάγγισης του αίματος. Σε άλλες ομάδες απαιτούνται άλλες «θυσίες», επί παραδείγματι παραχώρηση όλων των περιουσιακών στοιχείων, διάλυση του γάμου ή και άσκηση της πορνείας στην υπηρεσία της οργάνωσης (π.χ. στα «Παιδιά του Θεού»),
Η διαδικασία προσηλυτισμού στις διάφορες ομάδες μπορεί να διαφέρει στις λεπτομέρειες· όμως κινείται στα ίδια πλαίσια: ουσιαστική αποξένωση από την οικογένεια και το περιβάλλον, από τις ιδέες και τους δεσμούς της προηγούμενης ζωής, μονοπώληση της πηγής πληροφόρησης, ιδεολογική και κοινωνική ταύτιση με την ομάδα, πλήρης απασχόληση, πίεση χρόνου, άσκηση τρομοκρατίας, αυστηροί κανόνες που θέτουν σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή των θυμάτων, απόλυτη υποταγή στην ηγεσία, εξουδετέρωσα της ελεύθερης διαπροσωπικής σκέψης και κρίσης, εξουθένωση της προσωπικότητας του ατόμου.
π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ. ΔΡ. ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΔΡ. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ – Προβληματική και Στρατηγική – ΑΘΗΝΑ 1996 – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ
ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ: Ι.Ν.ΑΓΙΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΙΣΤΙΑΙΑΣ